Αναμνήσεις από μια άλλη εποχή... “Μια υπέροχη ζωή”... αλλά στον Κινηματογράφο...

Τι θα ήταν τα Χριστούγεννα χωρίς “Μία Υπέροχη Ζωή” να μας θυμίζει για ποιο λόγο γίνεται όλη η φασαρία? Λίγο μελοδραματικό ε?

Και όμως στ’ αλήθεια η συγκεκριμένη ταινία έχει την ικανότητα να μας θυμίζει το περιεχόμενο – η τουλάχιστον ποιο θα έπρεπε να είναι – της πολυαγαπημένης γιορτής.

Αυτή η ικανότητα, βέβαια, δεν της αναγνωρίστηκε παρά αρκετά χρόνια αφού γυρίστηκε, γύρω στις αρχές της δεκαετίας του 70, όταν εξέπνευσε το copyright της και άρχισαν οι απανωτές προβολές της στην αμερικανική τηλεόραση κυρίως δε κατά την περίοδο των γιορτών.

Τότε ίσως επανεκτιμήθηκε (και από τους μεγάλους κριτικούς του κινηματογράφου – με εξαίρεση ίσως την Pauline Kael της οποίας η άποψη περί πατροναρίσματος του θεατή ίσως έχει μία βάση αν και δεν θα την αναλύσουμε σ’ αυτό το κείμενο) και θεωρήθηκε ένα από τα αριστουργήματα του Capra, μάλλον η αρτιότερή του ταινία.

Το γεγονός υπήρξε και η δικαίωση σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή που δήλωναν ανέκαθεν ότι πρόκειται για την πιο αγαπημένη τους ταινία, ακόμη και όταν αυτή, κατά την έξοδό της στις αίθουσες, πάτωνε στο box office και κανένα ενδιαφέρον δεν έμοιαζε να προκαλεί στους κριτικούς.

Η υπόθεση βασίστηκε στο διήγημα του Philip Van Doren Stern, “The Greatest Gift” και μέχρι το σενάριο να πάρει την τελική του μορφή γνώρισε αρκετές φάσεις επεξεργασίας.

Τη συνολική ευθύνη του σεναρίου είχε το διάσημο ζευγάρι των Albert Hackett – Frances Goodrich υπό το άγρυπνο βλέμμα φυσικά του σκηνοθέτη.

Ωστόσο η τελική μορφή διέθετε και στοιχεία της οξείας γραφής του Dalton Trumbo, ο οποίος δεν αναφέρεται στα credits αν και ακόμη δεν έχουν αρχίσει τα προβλήματά του με την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών.

Η ποιότητα της ταινίας οφείλεται σε δύο βασικές αρετές του Frank Capra: την πλούσια, αλλά ισορροπημένη, αφηγηματική του ικανότητα και το πραγματικά αξιοσημείωτο ταλέντο του στο casting, κάτι που διαπιστώνουμε σχεδόν σε κάθε του ταινία ( βλ. Mr. Smith goes to Washington).

Ο Capra αφηγείται με άνεση μία ιστορία που σε κάθε της βήμα κινδυνεύει να χαρακτηριστεί γραφική ή ηθικοπλαστική.

Παρ’ όλο που σε ορισμένα σημεία μοιάζει να προσπαθεί να πατρονάρει τον θεατή ( και ίσως ένα δίκιο να το έχει τελικά η Kael) ωστόσο στο σύνολό της είναι έντιμη ως προς τις προθέσεις που διατηρεί απέναντι στον θεατή.

Ο δημιουργός δεν ξεφεύγει σε φλύαρες ηθικολογίες αντίθετα εμμένει ουσιαστικά στην θεμελιώδη εναγώνια απορία που αποτελεί βάση της υπόθεσης: «Πως θα ήταν ο κόσμος αν ο καθένας από εμάς δεν είχε έρθει στην ζωή;».

Μία ερώτηση που, για να είμαστε ειλικρινείς, όλοι έχουμε κάνει στον εαυτό μας και η οποία, υπό το πρίσμα των αντιδράσεων του πρωταγωνιστή της ταινίας, αποκτά ειδικό βάρος.

Παρ’ όλο που η ταινία θεωρείται κατεξοχήν feelgood movie ωστόσο θα πρέπει να σας πω πως ο Capra οδηγεί τον ήρωά του στη γαλήνη μέσα από πόνο, από άρνηση, από στέρηση, από αυτολύπηση που οδηγεί συχνά στην αυτοκαταστροφή.

Και αυτό το κάνει χωρίς ευκολίες. Γιατί ούτε η ζωή είναι εύκολη. Ο ήρωας μας δεν είναι σούπερ – ήρωας, είναι ένας άνθρωπος που αμφιταλαντεύεται διαρκώς, που οδηγείται να σκεφτεί μέχρι και την αυτοκτονία και που η ζωή του διδάσκει με σκληρές εικόνες ότι τα καθημερινά, τα μικρά είναι πολλές φορές εξίσου σημαντικά με τα μεγάλα και τα προβεβλημένα.

Αυτή η προσέγγιση καθιστά την ταινία περίεργα αισιόδοξη, όμως η τελική γεύση παραμένει ότι η παρουσία του καθένα από εμάς είναι σημαντική και έχει ξεχωριστή αξία τουλάχιστον για τους ανθρώπους που αποτελούν το στενό κοινωνικό μας περιβάλλον.

Η ταινία πραγματεύεται τον αφανή ήρωα της καθημερινότητας, αυτόν που δεν θα μνημονεύσει η ιστορία για μεγάλα κατορθώματα αλλά που η παρουσία του ζεσταίνει τις καρδιές των ανθρώπων γύρω του και βελτιώνει την ζωή τους.

Η ταινία μιλάει για τον καθένα από εμάς, που αντιμετωπίζει την κάθε ημέρα με γενναιότητα και εντιμότητα.

Σ’ αυτό το σημείο θα πρέπει να τονίσουμε ότι η επιλογή του ηθοποιού για τον κεντρικό ρόλο ήταν καθοριστική για την υστεροφημία της ταινίας.

Αρχικά, και πριν η ευθύνη της παραγωγής περάσει στα χέρια του ιδίου του σκηνοθέτη, για τον ρόλο του πρωταγωνιστή, προοριζόταν ο Cary Grant. Δεν θα ήταν μία κακή επιλογή όμως η επιλογή του James Stewart από τον Capra ήταν απλώς ευφυής.

Η αποδεδειγμένη υποκριτική δεινότητα σε συνδυασμό με μία εσωστρέφεια που προσδιόριζε τον Stewart ήταν τα στοιχεία που απαιτούνταν προκειμένου το αποτέλεσμα να μας απογειώσει.

Ο Stewart διαχειρίζεται – για άλλη μια φορά- με άνεση τις μεταπτώσεις του ήρωα που υποδύεται. Λειτουργεί με εξωστρέφεια σ’ όλες τις feel good σκηνές ενώ ταυτόχρονα «σκοτεινιάζει», κουμπώνεται, αλλοιώνεται στην κυριολεξία, όταν χρειάζεται να μας δείξει το «άλλο» πρόσωπο του ήρωα.

Αυτό που είναι επιρρεπές σε αδυναμίες, έτοιμο να παρασυρθεί από τα πάθη του. Αυτό που σκέφτεται την πιθανότητα της αυτοκτονίας όταν θεωρεί ότι η ζωή δεν του έδωσε αυτά που του όφειλε.

Προκαλεί σε κανέναν έκπληξη το γεγονός ότι ο Stewart ήταν ο αγαπημένος ηθοποιός του Capra αλλά και του Hitchcock και του Preminger? Μάλλον όχι. Τέτοια γκάμα δύσκολα συναντιέται.

Η Donna Reed ερμηνεύει τον ρόλο της αγαπημένης του συζύγου και ενώ δεν ήταν η πρώτη επιλογή του σκηνοθέτη ο οποίος είχε σκοπό να επιστρατεύσει για άλλη μία φορά την Jean Arthur, έφερε σε πέρας τον ρόλο ευπρεπώς.

Οι δύο πρωταγωνιστές περιστοιχίζονται από μία πλειάδα δευτεραγωνιστών, γνωστών και από άλλες δουλειές του Capra. Όλοι τους είναι καταπληκτικοί.

Οι δεύτεροι ρόλοι είναι άλλωστε το φόρτε του σκηνοθέτη και στο It`s a wonderful Life παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς το ψυχολογικό προφίλ του πρωταγωνιστή καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις επιλογές, τη νοοτροπία και τις αντιδράσεις των ανθρώπων γύρω του.

Οι Lionel Barrymore, Thomas Mitchell, Beulah Bondi, Henry Travers, Frank Faylen και Ward Bond ερμηνεύουν τους χαρακτηριστικούς τους ρόλους με τον πλέον ολοκληρωμένο και αξιομνημόνευτο τρόπο.

Η ταινία έλαβε πέντε υποψηφιότητες για academy awards: σκηνοθεσίας και καλύτερης ταινίας για τον Capra, ερμηνείας για τον Stewart, μοντάζ για τον William Hornbeck και ήχου για τον John Aalberg.

  Δεν κέρδισε κανένα αγαλματίδιο καθώς εκείνη την χρονιά τα βραβεία σάρωσε το δραματικό αριστούργημα του Wyler, The best Years of our Lives. Δικαίως.

Οι γιορτές πλησιάζουν. Και αν και η ελληνική τηλεόραση δεν διαθέτει ακόμη τα αντανακλαστικά να προβάλλει τέτοιες κλασσικές ταινίες -τουλάχιστον όχι σε ώρες που να μπορούμε να τις απολαύσουμε –

εσείς αγνοήστε όλες τις μπουζουκοκονσέρβες και τα ανούσια show που θα προβληθούν και φέτος και αναζητήστε per mare per terra αυτήν την ταινία. Μπορεί και να δώσει άλλο χρώμα στο απόγευμα της ημέρας των Χριστουγέννων!

cine.gr

Αυτή η απλή αλλά τόσο ουσιαστική σκέψη στέκεται ως έμπνευση για την πιο αισιόδοξη ταινία όλων των εποχών!

Ο Τζορτζ Μπέιλι (Τζέιμς Στιούαρτ) είναι ένας καλόκαρδος, συμπονετικός άνθρωπος που νοιάζεται πάντα για τους συνανθρώπους του. Την παραμονή των Χριστουγέννων ο Μπέιλι απογοητευμένος και πιεσμένος από οικονομικά χρέη είναι έτοιμος να θέσει τέλος στη ζωή του.

Τότε εμφανίζεται ο φύλακας άγγελος του για να δείξει στον Μπέιλι πόσο πολύτιμος είναι για τη ζωή πολλών ανθρώπων και ότι αξίζει πολλά περισσότερα από όσο ο ίδιος νομίζει… Ο Φρανκ Κάπρα σκηνοθετεί μια αριστουργηματική και πάντα επίκαιρη ταινία, που μιλάει κατευθείαν στην καρδιά!

Η ταινία παρόλο που ήταν υποψήφια για 5 Όσκαρ μεταξύ των οποίων για Καλύτερη Ταινία, Σκηνοθεσία και Ά Ανδρικού ρόλου, δεν κατάφερε να έχει ανάλογη επιτυχία.

Μέσα σε όλα τα προβλήματα που αντιμετώπισε η ταινία ήταν και το FBI, και συγκεκριμένα η Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών που την χαρακτήρισε ως “μεταφέρουσα φιλο-κομμουνιστικά μηνύματα” επειδή δείχνει τον ήρωα της ταινίας να προσφέρει τα πάντα στην κοινότητα που ζει και τον τραπεζίτη ως τσιγκούνη και φιλοχρήματο.

Για την ακρίβεια στην πορεία του χρόνου εξαφανίστηκε. Όταν όμως στα τέλη της δεκαετίας του ’50 ξεκίνησε η προβολή της στην αμερικάνικη τηλεόραση ξεκίνησε να ανεβαίνει τα σκαλιά της δημοσιότητας.

Από τις αρχές του ’70 που εξέλειψε και το copyright ανέβηκε κατακόρυφα. Μάλιστα σήμερα θεωρείται μια από τις κλασσικότερες ταινίες του αμερικανικού κινηματογράφου (το αμερικανικό ινστιτούτο την κατατάσσει στην 11η θέση) και η ταινία που βλέπουν σχεδόν κάθε Χριστούγεννα οι Αμερικανοί, αλλά και όλος ο κόσμος μέσα στις εορταστικές ημέρες.
moviereviews.gr

Το “It`s a Wonderful Life”, είναι βασισμένο στο βιβλίο “The Greatest Gift“, του Αμερικανού συγγραφέα Philip Van Doren Stern, από το 1943.

Στην μεταφορά του ώστε να γίνει σενάριο και από εκεί ταινία, συνεργάστηκαν οι Frances Goodrich, Albert Hackett, Jo Swerling, αλλά και ο ίδιος ο σκηνοθέτης, ο οποίος έκανε και την παραγωγή των 3.800.000 εκατομμυρίων δολαρίων. Ίσως την πιο πολυδάπανη που επιχείρησε ποτέ ο ίδιος!

Ο Κάπρα πίστεψε στο υλικό του βιβλίου και στην δύναμη του και δικαιώθηκε. Ανέθεσε την μουσική υπόκρουση, σε μια τεράστια μορφή στον Dimitri Tiomkin.Τα πλάνα του φιλμ θα ήταν αδύνατον να γεννήσουν τόσο όμορφα συναισθήματα και να ξυπνήσουν ρίγες συγκίνησης, δίχως τις νότες του.

Καταπληκτικό μοντάζ από τον William Hornbeck και έξοχη φωτογραφία από τον Joseph Walker(συνεργάτη επί σειρά ετών του Κάπρα, με συμμετοχές μεταξύ άλλων και στα Mr. Deeds Goes to Town (1936), You Can’t Take It with You(1938), Mr. Smith Goes to Washington (1939).

Η ταινία ξεκινάει με την γνώριμη μακέτα της RKO Radio Pictures, είναι ασπρόμαυρα υπέροχη και έχει διάρκεια 130 λεπτών.

Ένας νεαρός αριστούχος του Γυμνασίου, σε μια μικρή κωμόπολη της Βόρειας Αμερικής, βλέπει τα μαλλιά του να γκριζάρουν, αφήνοντας τα πιο δημιουργικά του χρόνια πίσω, για χάρη των ανθρώπων που αγαπάει.

  Θυσιάζεται για κείνους και μένει στο παρασκήνιο μιας ολόκληρης ζωής, για να τους αφήσει να ανοίξουν τα φτερά τους και να πετάξουν μακριά. Μέσα από την δική τους επιτυχία, έρχεται η δική του ευτυχία. Άτυχος και αιχμάλωτος της καλοσύνης του.

Μοιραία και τραγική φιγούρα. Δέσμιος των επιλογών του. Μπορείτε να προσθέσετε κι εσείς πολλές εκφράσεις, ανάλογα με αυτήν που σας αντιπροσωπεύει.

Σε ένα νομίζω όμως, ότι θα συμφωνήσουμε όλοι. Στην δύναμη της θέλησης του και την ακεραιότητα του χαρακτήρα, που σαν στάμπα σφραγίζει κάθε κίνηση στο χιόνι!

Ο James Stewart, είναι μοναδικός! Ξεδιπλώνει κάθε πτυχή του υποκριτικού του ταλέντου, με το νωχελικό εκείνο βάδισμα και το ατσαλάκωτο του ύφος.

  Καταρρέει, πετάει φοβερά αστείες ατάκες, γκρεμίζεται και ορθώνει ξανά το ανάστημα του άπειρες φορές, είναι αξιοπρεπής και έντιμος, δεν προδίδει ποτέ τις αρχές του, είναι άνθρωπος με όλη την σημασία της λέξης, σαν κι εμάς όλους και ζει έντονα κάθε του στιγμή!

Είναι τρωτός. Κάνει λάθη, βιάζεται, αμφισβητεί ακόμη και τα θαύματα, αλλά χάρη σε ένα τέτοιο, κερδίζει την μεγαλύτερη του μάχη επί σκηνής και το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων. Σε κερδίζει στη στιγμή.

Δεν θα μπορούσε να βρεθεί καλύτερος πρωταγωνιστής, γι` αυτό ίσως δεν επιχειρήθηκε ως σήμερα να γυριστεί νέα βερσιόν της ταινίας!

Ιδανική και η Donna Reed στο ρόλο της συζύγου του. Όλο το καστ είναι εξαιρετικό. Να αναφέρουμε ορισμένους. Lionel Barrymore, Thomas Mitchell, Henry Travers, Ward Bond, Gloria Grahame(η συνήθως μοιραία γυναίκα των φιλμ νουάρ!), Todd Karns, Lillian Randolph,Frank Albertson, William Edmunds και Bobby Anderson.

comicstrades