Έθιμα του ψυχοσάββατου
Ανταλλάσσουν αγαθά, μοιράζουν μεταξύ τους, γι’ αυτό το Ψυχοσάββατο το λέμε στη γλώσσα μας πιρτσέρι (μοίρασμα).
- Έθιμα που χάθηκαν σχεδόν απ’ την Πατρίδα μας…
- Για τις ψυχές που έφυγαν για το μεγάλο ταξείδι, δεν ήταν μόνο το πρόσφορο και τα κόλυβα… ήταν το μοίρασμα…αυτό που δένει τους ανθρώπους…
- Κι αυτό το μοίρασμα, το νοιώθουν και οι ψυχές…
Καλλιόπη Σουφλή
Πρωί ψυχοσάββατου κάθε νοικοκυρά ετοιμάζει την κινίστρα της (ψάθινο στρόγγυλο πανέρι).
Μέσα βάζουν στη μέση ένα πιάτο βραστό στάρι με ζάχαρη, από πάνω και δίπλα ένα μεγάλο στρόγγυλο ψωμί.
Κοντά στο ψωμί μικρά στρόγγυλα ψωμάκια (πιρπισιόρ), διάφορα φρούτα εποχής, χαλβά, λουκούμια, ελιές ενώ στις μέρες μας και γλυκά.
Στη τσέπη από το καλό τους βελούδινο μαύρο σακάκι έχουν το δευτέρι (σημειωματάριο) με τα ονόματα των νεκρών της οικογένειας και κινούν για την εκκλησιά.
Τοποθετούν τα πανέρια με τα αγαθά (πόμιλι) στο έδαφος κάτω από το τέμπλο της εκκλησίας και κάθονται ανά σόι.
Τελειώνοντας η δοξολογία δίνουν το βιβλιαράκι τους στον παπά να διαβάσει φωναχτά τα ονόματα των κεκοιμημένων και αποχωρούν από τον ναό.
Στη συνέχεια τελούν το δικό τους ψυχοσάββατο όπως προαιώνια έκαναν.
Μεταφέρονται σε κοντινή πεδιάδα όλες οι γυναίκες του χωριού (σήμερα στην αυλή της εκκλησίας), και κάθονται όλες κάτω ανά σόι.
Στρώνουν κάτω λευκά τραπεζομάντηλα (μισάλι) και τοποθετούν τα κάνιστρα πάνω τους.
Η μεγαλύτερη σε ηλικία από κάθε σόι κόβει πρώτα το ψωμί και το μοιράζει (πάρτσε) στα γύρω πανέρια (το ψωμί είναι για τούς νεκρούς προγόνους του σογιού ανά τους αιώνες).
Στη συνέχεια μοιράζει το σιτάρι και τα υπόλοιπα αγαθά.
Το ίδιο συνεχίζουν να κάνουν και οι υπόλοιπες γύρω από τη μισάλια (τραπεζομάντηλο) εναλλάξ.
Ανταλλάσσουν αγαθά, μοιράζουν μεταξύ τους, γι’ αυτό το Ψυχοσάββατο το λέμε στη γλώσσα μαςπιρτσέρι (μοίρασμα).
Η κάθε γυναίκα μοιράζει μόνο στο σόι του άντρα της, δεν έχει δικαίωμα να μοιράσει στο δικό της σόι – γέννος.
Φεύγοντας μεταφέρουν τα αγαθά στο σπίτι και τα τοποθετούν σε σινί (είδος ταψιού) δίνοντας σε παιδιά και άντρες ονομάζοντας νεκρούς της οικογένειας κατά τη διανομή τους.
Την Κυριακή το πρωί μοιράζουν κατά τον ίδιο τρόπο πίτες, συνήθως πιτιρόνιαμε ψητά φύλλα και τυρί, πασπαλιστά με ζάχαρη.
Στην συνέχεια παλαιότερα πήγαιναν στα πηγάδια και αφού τοποθετούσαν στο στόμα του πηγαδιού μαντήλι μαύρο παρακολουθούσαν την έξοδο των ψυχών από τον κάτω κόσμο.
Θεωρούσαν πως το ψυχοσάββατο των Αποκρεών, που το ονόμαζαν Κιράγκα, έβγαιναν οι ψυχές και το Ψυχοσάββατο του Αγίου Πνεύματος (Τρισάγκα) επέστρεφαν στον Άδη.
Λέγοντας:
Κιράγκα ώρε ντι ώρε
Τρισάγκα πότε βερόρε!!!
Έθιμα ψυχοσάββατου στην Ιεροπηγή Καστοριάς από τον Φώτη Τράσια
Πάνδημο μνημόσυνο στο Μέτσοβο
Φωτογράφος Κώστας Μπαλάφας
Μέτσοβο. Το μοίρασμα
Φωτογράφος Κώστας Μπαλάφας
Μοίρασέ το:
Ετικέτες: ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή εικόνες, θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας, για να τα αφαιρέσουμε. Επίσης, σημειώνεται ότι οι απόψεις του ιστολογίου, μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. Για τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε, καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιοδνήποτε τρόπο, το ιστολόγιο. Ο διαχειριστής του ιστολογίου, δεν ευθύνεται για τα σχόλια και τους δεσμούς που περιλαμβάνει. Τονίζουμε ότι υφίσταται μετριασμός των σχολίων και παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, να έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
- Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις, ειρωνείες, ασυνάρτητος λόγος και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, πολύ περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο, εναντίον των συνομιλητών ή και των συγγραφέων, με υποτιμητικές προσφωνήσεις, ύβρεις, υπονοούμενα, απειλές ή χυδαιολογίες.>
- Μην δημοσιεύετε άσχετα με το θέμα σχόλια.
- Ο κάθε σχολιαστής, οφείλει να διατηρεί ένα μόνον όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
- Με βάση τα παραπάνω, η διαχείριση, διατηρεί το δικαίωμα μη δημοσίευσης σχολίων, χωρίς καμία άλλη προειδοποίηση.
- Επιπλέον σας τονίζουμε, ότι το ιστολόγιο, λειτουργεί σε εθελοντική βάση και ως εκ τούτου, τα σχόλια θα αναρτώνται μόλις αυτό καταστεί δυνατόν.
