Η πρώιμη μεταπολεμική Ελλάδα του 1947 σε μια δύσκολη πραγματικότητα, μια πραγματικότητα που περίμενε σαν «μάννα εξ ουρανού» την οικονομική βοήθεια των ΗΠΑ μέσω του δόγματος Τρούμαν.
Αυτή η κατάσταση της χώρας μας, περιγράφεται σε μια έκθεση του επικεφαλής της αμερικανικής οικονομικής αποστολής που αφίχθηκε στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 1947, του Πολ Πόρτερ (δικηγόρος και πολιτικός), η οποία έμεινε γνωστή στη νεότερη ιστορία ως «έκθεση Πόρτερ».
Σύμφωνα με τη wikipedia, όσα έχουν δημοσιευτεί στην Ελλάδα από αυτή την έκθεση, προέρχονται από την εφημερίδα «Ελευθερία» (των φ. 1ης, 9ης και 10ης Μαΐου του 1947), αλλά και από μία δημοσίευση του αμερικανικού εβδομαδιαίου περιοδικού Collier’s (Σεπτέμβριος 1947), το οποίος φιλοξένησε τις γενικές εντυπώσεις του Πόρτερ για την Ελλάδα.
Μέρος αυτών των εντυπώσεων συμπεριέλαβε και ο Σπ. Θεοδωρόπουλος στο βιβλίο του «Απ’ το δόγμα Τρούμαν στο δόγμα Χούντα».
Υπάρχει μια φράση, ένα μήνυμα που συνήθως εμφανίζεται στο τέλος μιας ταινίας, ή τηλεοπτικής σειράς, που λέει μεταξύ άλλων «οποιαδήποτε ομοιότητα είναι συμπτωματική και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα».
Σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, της έκθεσης Πόρτερ δηλαδή, η φράση αυτή θα μπορούσε να… μεταλλαχθεί ως εξής: «Οποιαδήποτε ομοιότητα του 1947 με το 2023 είναι δεν είναι καθόλου συμπτωματική και ανταποκρίνεται εντελώς στην πραγματικότητα»!
Το γιατί, θα εξηγηθεί διαβάζοντας τα παρακάτω αποσπάσματα που αφορούν την ελληνική νοοτροπία και τις ελληνικές παθογένειες, την πολιτικοκοινωνική κατάσταση και το πώς λειτουργούσε το πολιτικό σύστημα της εποχής. Ένας… προφητικός καθρέφτης (ας μας επιτραπεί η υπερβολή) δηλαδή!
- Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής στην εφημερίδα Ελευθερία, τα βασικότερα σημεία της Έκθεσης Πόρτερ συνοψίζονται στα ακόλουθα:
Εδώ δεν υφίσταται κράτος σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα. Αντ’ αυτού υπάρχει μια χαλαρή ιεραρχία ατομιστών πολιτικών, μερικοί από τους οποίους είναι χειρότεροι από άλλους, που είναι τόσο απασχολημένοι με τον προσωπικό τους αγώνα για εξουσία, ώστε δεν έχουν τον χρόνο να αναπτύξουν οικονομική πολιτική, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι είχαν την ικανότητα.
Υπάρχει μεγάλη ανομοιομορφία εις το βιοτικόν έπίπεδον και τα εισοδήματα ανά την Ελλάδα.
Οι κερδίζοντες, δηλαδή οι βιομήχανοι, οι έμποροι, οι κερδοσκόποι και οι μαυραγορίται, διάγουν έν πλούτω και χλιδή, το πρόβλημα δε αυτό ουδεμία κυβέρνησις το αντιμετώπισεν αποτελεσματικώς. Εν τω μεταξύ αι λαϊκαί μάζαι περνούν μιαν αθλίαν ζωή. Οι κερδίζοντες είναι σχετικώς ολίγοι τον αριθμόν και ο συνολικός πλούτος των, περιερχόμενος εις τό σύνολον του πληθυσμού θα έπέφερεν ελάχιστην βελτίωσιν των γενικών συνθηκών διαβιώσεως. Αλλ’ ο πολυτελής τρόπος ζωής των εν μέσω της πτώχειας συντείνει εις το να εξοργίζη τας μάζας και να υπογραμμίζη την δυστυχίαν των πτωχών.
Η δημόσια διοίκηση είναι υπερβολικά εκτεταμένη. Οι χαμηλοί μισθοί προσαυξάνονται βάσει ενός εντελώς συγκεχυμένου συστήματος επιδομάτων, χάριν των οποίων τινές δημόσιοι υπάλληλοι κερδίζουν μέχρι και τέσσερις φορές περισσότερο από τον βασικό μισθό τους.
Υπάρχει εις την χώραν σημαντικόν ποσοστόν συγκεκαλυμμένης ανεργίας, δεδομένου ότι τα 20% του πληθυσμού χρησιμοποιούνται υπό του κράτους ή εξαρτώνται εξ αυτού. Τα χαμηλότατα επίπεδα ζωής των δημοσίων υπαλλήλων, των συνταξιούχων και των άλλων μισθοβιώτων αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα, ο οποίος συμβάλλει εις την πολιτικήν και κοινωνικήν έντασιν που χαρακτηρίζει σήμερον την Ελλάδα.
Ουδέν μέτρον ελήφθη από της απελευθερώσεως δια να δοθή χρήσιμος εργασία εις τους δυναμένους να εργασθούν από το ευρύ αυτό στρώμα του πληθυσμού.
… Δύο και ήμισυ έτη μετά την άπελευθέρωσιν η Ελλάς ευρίσκεται εις μίαν κατάστασιν νεκρώσεως παρά την ούσιαστικήν έξωτερικήν βοήθειαν και την αρμοδίαν εξωτερικήν καθοδήγησιν. Εις ολόκληρον την χώρα, απ΄ άκρου εις άκρη, κυριαρχεί μία γκρίζα ανυπεράσπιστη, βαθιά έλλειψη πίστης για το μέλλον – μία έλλειψη πίστης που οδηγεί σε πλήρη απραξία προς το παρόν. Οι άνθρωποι έχουν παραλύσει από την αβεβαιότητα και τον φόβο, οι επιχειρηματίαι δεν επενδύουν, οι καταστηματάρχαι δεν αποθηκεύουν προμήθειες.
… Σημαντικά ποσά ξένου συναλλάγματος εσπαταλήθησαν κατά τό παρελθόν έτος [1946] εις εϊσαγωγάς ειδών πολυτελείας, εις πώλησιν χρυσών λιρών από το κράτος και εις πράξεις επί του νομίσματος εις την μαύρην άγοράν.
[…]
- Οι γενικές εντυπώσεις του Πόρτερ μέσα από το δημοσίευμα του περιοδικού Collier’s με περιγραφή της εσωτερικής κατάστασης που εμφάνιζε τότε η Ελλάδα:
Απ’ ό, τι μπόρεσα να διαπιστώσω, η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει καμιάν άλλη πολιτική πρακτική από το να εκλιπαρεί για ξένη βοήθεια ώστε να διατηρηθεί στην εξουσία απαριθμώντας θορυβωδώς τις θυσίες της Ελλάδος… […….] στόχος της είναι να χρησιμοποιήσει την ξένη βοήθεια ως μέσο για τη διαιώνιση των προνομιών μίας μικρής κλίκας εμπόρων και τραπεζιτών, οι οποίοι αποτελούν την αόρατη εξουσία στην Ελλάδα.
Η κλίκα αυτή είναι αποφασισμένη να υπερασπίσει με κάθε μέσο τα οικονομικά της συμφέροντα και δεν ενδιαφέρεται καθόλου για το τι μπορεί να στοιχίσει αυτό στην οικονομία της χώρας.
Τα μέλη αυτής της κλίκας επιθυμούν να διατηρήσουν άθικτο ένα φορολογικό σύστημα που τους ευνοεί, με αληθινά σκανδαλώδη τρόπο.
Αντιτίθενται στον έλεγχο συναλλάγματος, γιατί αυτό θα τους εμποδίσει να εξάγουν τα κέρδη τους στις τράπεζες του Καΐρου και της Αργεντινής.
Δεν διανοήθηκαν ποτέ να επενδύσουν τα κέρδη τους στη δική τους χώρα για να βοηθήσουν στην αναστήλωση της εθνικής οικονομίας.
Τα συμφέροντα των εφοπλιστών προστατεύονται επίσης με σκανδαλώδη τρόπο. Η ελληνική εμπορική ναυτιλία ανθεί στην εποχή μας και οι εφοπλιστές κερδίζουν τεράστια ποσά, αλλά το χρεοκοπημένο ελληνικό κράτος δεν αποκομίζει κανένα όφελος απ’ αυτό. Οι μισθοί των ναυτικών γυρίζουν στην Ελλάδα, αλλά οι εφοπλιστές ασφαλίζουν το μεγαλύτερο μέρος των κερδών τους στις ξένες χώρες.
Κάθε επιχείρηση θα έπρεπε να πληρώνει μια σημαντική εισφορά στο κράτος, κάτω από την προστασία του οποίου λειτουργεί.
Αυτό ισχύει κατά κύριο λόγο για την περίπτωση των εφοπλιστών, που τα μεγαλύτερα κέρδη τους προέρχονται από τα «Λίμπερτι», τα οποία τους παραχώρησε η αμερικανική Ναυτική Αποστολή με την εγγύηση του ελληνικού κράτους.
Η ομάδα πίεσης της καλής κοινωνίας – οι κομψοί κοσμοπολίτες που έχουν την έδρα τους στις Κάννες, στο Σαιν Μόριτς και στην αθηναϊκή πλατεία Κολωνακίου – θα ενεργοποιηθεί. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς είναι άνθρωποι πολύ γοητευτικοί, που μιλάνε πολύ καλά τ’ αγγλικά.
Είναι πάντοτε πρόθυμοι, όταν πρόκειται να εξυπηρετήσουν την αμερικανική αποστολή για τα δικά τους συμφέροντα.
Θυμάμαι ακόμα ένα από τα πιο επίσημα γεύματα ενός από τους σημαντικότερους τραπεζίτες, που με είχε καλέσει στη βίλα του των Αθηνών.
Είχε τρεις σερβιτόρους με λιβρέα, μια ποικιλία απ’ τα πιο φίνα κρασιά και φαγητά διάφορα, περίφημα γαρνιρισμένα.
Κατά τη διάρκεια του γεύματος, ένας από τους αντιπροσώπους της κλίκας που ανέφερα άρχισε να εξυμνεί τις ομορφιές της ζωής κοντά στη θάλασσα, καθώς και τις χαρές των αριστοκρατικών σπορ.
Η αντίθεση ανάμεσα στο γεύμα αυτό και στα παιδιά που πεθαίνουν από την πείνα στους δρόμους της Αθήνας είναι πραγματικά τρομερή…
*με στοιχεία από wikipedia.org
Πηγή: newsbreak.gr
.png)
