Ο Θεόδωρος Πάγκαλος ήταν ένας ευφυής άνθρωπος. Αυτό το χάρισμα δεν αποδείχθηκε αρκετό για να γίνει μεγάλος πολιτικός.

Χθες, έφυγε από τη ζωή ξεχασμένος. Περιφρονημένος. Απομονωμένος.

Το φρόντισε ο ίδιος. Οι ψηφοφόροι τον τιμούσαν για 30 ολόκληρα χρόνια, αλλά, ως ανταπόδοση, αυτός τούς προσέφερε δηλητήριο, απαξίωση, διχασμό.

• του Βασίλη Γαλούπη

Όσο σκληρό κι αν ακούγεται αυτό για έναν άνθρωπο που μόλις πέθανε, η συλλογική μνήμη δεν έχει τίποτα θετικό να θυμάται από τον Πάγκαλο. Πρωταγωνίστησε στην πολιτική όταν γράφονταν κάποιες από τις πιο μαύρες σελίδες για τον τόπο.

Οι περισσότεροι θυμούνται κυρίως το χυδαίο, όσο και απόλυτα στρεβλωτικό, «μαζί τα φάγαμε», τους πρώτους μήνες του Μνημονίου. Δυστυχώς, δεν είναι μόνο αυτό το… κληροδότημά του.

Ανέλαβε τον μεγαλύτερο ρόλο του ως πολιτικός στις 22 Ιανουαρίου 1996. Διορίστηκε από τον Σημίτη υπουργός Εξωτερικών. Έμεινε στο πόστο τρία χρόνια, μέχρι τον Φεβρουάριο του 1999.

Εννέα ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ξέσπασε η μεγαλύτερη ελληνοτουρκική κρίση των τελευταίων δεκαετιών.

Τα Ίμια γκρίζαραν, τρεις Έλληνες αξιωματικοί έχασαν τη ζωή τους.

Όταν ρωτήθηκε από τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ τι θα πουν στον ελληνικό λαό σχετικά με την απομάκρυνση της σημαίας από τα ελληνικά Ίμια, απάντησε με απόλυτο κυνισμό, στα όρια της αναξιοπρέπειας: «Θα πείτε ότι τη σημαία την πήρε ο αέρας!»

Τρία χρόνια αργότερα ήταν ο πρωταγωνιστής και στην ύπουλη παράδοση του Οτσαλάν στους Τούρκους.

Ο Πάγκαλος δεν τήρησε καμία από τις διαβεβαιώσεις ασφαλείας που υποσχόταν για διαφυγή μέσω Κένυας και σύμφωνα με μαρτυρίες, ήταν αυτός που έδωσε εντολή να πετάξουν τον Κούρδο ηγέτη έξω από την ελληνική πρεσβεία.

Ο σάλος που ξεσηκώθηκε ήταν και η αιτία που εκδιώχθηκε ο Πάγκαλος από την κυβέρνηση. Έκτοτε δεν έγινε ποτέ ξανά υπουργός ή υφυπουργός.

Ο Πάγκαλος δεν πτοήθηκε απ’ αυτές τις δύο υποθέσεις ντροπής.

Όταν άρχισε η οικονομική κρίση, προσέβαλε, τον Δεκέμβριο του 2010, την κοινή γνώμη, κατηγορώντας το σύνολο των πολιτών ότι «μαζί τα φάγαμε». Εξομοιώνοντας διάφορα λαμόγια της εξουσίας που είχαν πιάσει θέση στο θεωρείο για το φαγοπότι με την πλειονότητα του πληθυσμού.

Εκείνα τα χρόνια της βίαιης φτωχοποίησης του ελληνικού λαού, ο Πάγκαλος επιφύλασσε κι άλλες εκπλήξεις κατά της υστεροφημίας του.

Τον Ιούνιο του 2011, ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, έφτασε να δηλώσει στην ισπανική «El Mundo» ότι «ο Στρατός θα πρέπει να προστατεύσει με τανκς τις τράπεζες, επειδή δεν θα επαρκούν οι αστυνομικές δυνάμεις».

Το μισό πάθος που έδειξε για την υπεράσπιση των τραπεζών και της τρόικας αν επεδείκνυε και στα Ίμια, οι βραχονησίδες δεν θα είχαν γκριζάρει.

Καταλαβαίνοντας ότι πλέον δεν τον σηκώνει άλλο το κλίμα, ο Πάγκαλος αποφάσισε να φύγει από την πολιτική πριν από τις εκλογές του Μαΐου του 2012, κλείνοντας έναν μεγάλο πολιτικό κύκλο γεμάτο συμφορές.

Από μαοϊκός «επαναστάτης» στον Μάη του ’68, παραδόθηκε πολύ γρήγορα στη βουλιμία της εξουσίας.

Στην πραγματικότητα, ο Πάγκαλος δεν μπορούσε να ελέγξει τι θα πει όταν άνοιγε το στόμα του. Γι’ αυτό και πάντα στο τέλος κατάφερνε, με μοναδική ευκολία, να γίνεται αντιπαθής.

Ξανά και ξανά επικρατούσε η περιφρόνησή του για τους άλλους.

Το 1994, ο Παπανδρέου είχε την ιδέα να τον βάλει υποψήφιο δήμαρχο Αθηναίων απέναντι από τον Δημήτρη Αβραμόπουλο.

Η κίνηση έμοιαζε και με «δαχτυλίδι διαδοχής» από τον ταλαιπωρημένο, λόγω υγείας, Ανδρέα.

Τα πράγματα δεν έδειχναν άσχημα, μέχρι που ο Πάγκαλος αποφάσισε να «διαφημίσει» τον χαρακτήρα του, «Ο Αβραμόπουλος είναι ο κύριος Τίποτα» είπε. Και «έβγαλε» τον Αβραμόπουλο δήμαρχο με 54%.

Μέσα στα Μνημόνια έβριζε τους δημοσίους υπαλλήλους, αποκαλώντας τους «κοπρίτες».

Μετά, δεν έβλεπε τον λόγο να γίνονται παρελάσεις.

Τα τελευταία χρόνια, ο Πάγκαλος κλαιγόταν ότι ζούσε με 370 ευρώ σύνταξη. Διαμαρτυρόταν ότι ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας.

Δεν είχαν περάσει πολλά χρόνια, όμως, όταν είχε ξεσηκωθεί σάλος για την τεράστια περιουσία του.

Το 2011, η Βουλή έδωσε στη δημοσιότητα τα «πόθεν έσχες» βουλευτών και ευρωβουλευτών.

Από τις πιο εντυπωσιακές ήταν η δήλωση του Θεόδωρου Πάγκαλου: είχε στην κατοχή του 58 ακίνητα σε Αθήνα, Τζια, Σαρωνίδα, Καλύβια, Ελευσίνα, Εύβοια.

Μπροστά στον καταιγισμό επικριτικών σχολίων, ο Πάγκαλος αναγκάστηκε να βγάλει ανακοίνωση, στην οποία έριχνε το φταίξιμο σε μια… θεία Αγλαΐα, επειδή, όταν πέθανε, του άφησε μεγάλη κληρονομιά.

«Για να μπορέσω να πληρώσω τον φόρο θα πρέπει να αναγκαστώ να πουλήσω ένα ακίνητο» σχολίαζε τότε γελώντας για τις ιδιοκτησίες του αλά Monopoly.

«Δεν έχω να πληρώσω, δεν μπορώ να πληρώσω, ας έρθει ο Βενιζέλος να με συλλάβει» χλεύαζε.

Ο Θεόδωρος Πάγκαλος μας άφησε χρόνους.

Έζησε μια εύκολη ζωή χάρη σε προνόμια που κληρονόμησε, όχι χάρη σε κάποια προσωπική ικανότητα ή αγώνα. Αλλά κουνούσε το δάχτυλο σε όσους δεν στάθηκαν τόσο τυχεροί όσο αυτός.

Τελικά, η μοίρα τον προίκισε με δύο βασικά χαρίσματα: να προσελκύει ακίνητα σαν μαγνήτης και να εξοργίζει τους άλλους.

Μπορεί να έζησε την εξουσία, αλλά έφυγε απαξιωμένος.

Βιογραφικό

Γεννήθηκε στην Ελευσίνα το 1938 και έφυγε χθες από τη ζωή, στα 84. Προερχόταν από ευκατάστατη οικογένεια με στρατιωτική παράδοση. Σπούδασε Νομική και Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1973 ανακηρύχθηκε διδάκτορας στη Σορβόνη, όπου εργάστηκε ως ερευνητής έως το 1978. Το 1968, το δικτατορικό καθεστώς τού αφαίρεσε την ελληνική ιθαγένεια, την οποία ανέκτησε μετά τη Μεταπολίτευση. 

Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Νεολαίας Γρ. Λαμπράκη. Εντάχθηκε στο ΚΚΕ και στη συνέχεια στο ΠΑΣΟΚ. Εκλεγόταν βουλευτής από το 1981 έως το 2012 και διετέλεσε υπουργός. Ηταν ΥΠΕΞ στην κυβέρνηση Σημίτη στα Ιμια και στην υπόθεση Οτσαλάν, ενώ ήταν αντιπρόεδρος στην κυβέρνηση του «Καστελόριζου» του Γιώργου Παπανδρέου, αλλά και σε αυτήν του Λουκά Παπαδήμου.