Τα χαρακτηριστικά και οι ρόλοι των τοξικών ανθρώπων που είναι δίπλα σου

Μετά από αρκετή έρευνα και σκέψη σας παρουσιάζουμε τα βασικά χαρακτηριστικά και τους ρόλους ΟΛΩΝ των τοξικών ανθρώπων που είναι δίπλα σου

Γράφει ο Αθανάσιος Στεργίου

Οι βασικοί λόγοι που τους έχεις κοντά σου είναι είτε λόγω παρελθόντος ή οικογένειας, είτε επειδή είναι φίλοι κοντινού σου προσώπου, είτε επειδή τους έχεις στη δουλειά ή σε χώρο που αναγκαστικά -για την ώρα- συνυπάρχετε.

Παρακάτω, θα δούμε τα κοινά τους χαρακτηριστικά, τους διαφορετικούς ρόλους, κάποια ερωτήματα που πρέπει να απευθύνεις σε ‘σένα, και μια διαφορετική αντιμετώπιση.

Κοινά χαρακτηριστικά τοξικών ανθρώπων:

Προσοχή:

Σιγανά ή σαν τον ήχο από την άδεια κονσέρβα, ηχητικά ή οπτικά, θα σου τραβήξουν την προσοχή (δεν ισχύει για όλους αλλά για αρκετούς) χωρίς να έχουν απαραίτητα κάτι να προσφέρουν.

Ενεργειακά βαμπίρ:

Είτε τραβώντας σου την προσοχή, είτε με διάφορες τεχνικές, θα σου ρουφήξουν κάθε σταγόνα ενέργειας. Δεν είναι όλοι εκπαιδευμένοι βαμπιριστές, αλλά χωρίς να το θέλουν συνειδητά, το κάνουν. Συνήθως μετά από μια τέτοια συναναστροφή είτε συνάντηση, είτε συνομιλία φεύγεις αλοιφή και ψάχνεις για ξεματιάστρα.

Φρασεολογία:

Αγαπημένες λέξεις ή φράσεις τους χωρίς να συμπληρώνουν κάτι θετικό, ή ξεκινώντας από το θετικό με σκοπό να το αποδυναμώσουν: “ναι μεν αλλά, σωστά αλλά, όμως, δε βλέπεις γύρω σου, ζεις στον κόσμο σου, δεν δεν δεν, αδύνατο να, ωραία όλα αυτά αλλά”, και όλα τα συναφή καθώς και συνδυασμοί των προηγούμενων.

Τάσεις:

Ασύστολη κρίση και κατάκριση για οτιδήποτε έξω από αυτούς (άνθρωποι, κυβέρνηση, καιρός, κοινωνία), ακόμα και στο χρυσάφι θα βρουν βρωμιά, διαστρέβλωση νοημάτων, γκρίνια, κράξιμο, παντογνώστες, απόλυτοι, εστίαση στο αρνητικό κομμάτι οποιουδήποτε συνόλου υπό το βάπτισμα “ρεαλισμού”, καμία ρεαλιστική λύση ή πρόταση για βελτίωση, καθώς και φόρεμα αρκετών μασκών όπως θα δούμε παρακάτω.

Με έκπληξη διαπιστώσαμε πως είναι πάρα πολλοί οι ρόλοι που διαδραματίζονται, και πραγματικά “ζουν ανάμεσά μας”. Το φύλλο είναι ενδεικτικό και οι ιδιότητες που έχει ένας τοξικός άνθρωπος μπορούν να συνδυάζονται.

Ρόλοι:

Drama Queen / Μελόδραμα

Το θύμα. Μιλάει για την αδικία και πως τον κάναν να νιώσει. Όλα είναι δύσκολα. Ασφαλώς αν προτείνεις λύσεις θα σου πει είτε πως τα έχει δοκιμάσει, είτε θα βρει λόγους για να μην. Εσύ όμως που νοιάζεσαι, συνεχίζεις να χαρίζεις απλόχερα την ενέργεια – φροντίδα σου (σύνδρομο σωτήρα, γονιού, λανθασμένου αλτρουισμού)

Ο σιωπηλός ταλαίπωρος

Είναι μια πολύ εξελιγμένη παραλλαγή του προηγούμενου. Θυμίζει εποχές νεο-ΕΜΟ.

Φυσάει, ξεφυσάει κι έχει ένα βλέμμα ανάμεσα στην μελαγχολία και στην απόγνωση που μαγνητίζει, σε βαθμό που νιώθεις ότι έχει χάσει όλη του την οικογένεια ή διανύει τις τελευταίες του μέρες πάνω στη γη.

Νιώθεις πραγματικά την ανάγκη να τον βοηθήσεις και χωρίς να το ελέγχεις σου βγαίνει αυτόματα η προσέγγιση του “τί έχεις;” ή “είσαι καλά;”.

Το οποίο ακολουθείται είτε από σιωπή με χαμήλωμα βλέμματος ή ματιάς στο υπερπέραν, είτε από ένα μονολεκτικό “τίποτα” με πολλές τελίτσες, είτε από ένα “άσε…”

Και ξεφύσημα. Και σιωπή ή ένα “πρέπει να φύγω”.

Το πρόβλημα με αυτόν τον τύπο είναι ότι ενώ το μόνο που χρειάζεται είναι ενέργεια και προσοχή, την κλέβει όχι μόνο από εσένα, αλλά κι από κάποιον που πραγματικά έχει ανάγκη το ενδιαφέρον σου είτε λόγω ασθένειας είτε λόγω κάποιου συνταρακτικού συμβάντος.

Ο δικηγόρος του διαβόλου

Το υπέρτατο πνεύμα αντιλογίας. Ό,τι και να πεις, θα διαφωνήσει ή θα απαντήσει με τέτοιο τρόπο όπου θα νιώσεις πως διαφωνεί. Εσύ ασφαλώς θα επιμένεις προσπαθώντας να λάβεις κατάφαση, όσο η ενέργειά σου αδειάζει. Το “ναι αλλά” ή το ρητορικό “δε νομίζεις πως – όμως” είναι σε λίμιτ απ μόνιμα.

Ο κριτής

Δεν θα μείνει τίποτα, μα τίποτα αναξιολόγητο και άνευ κρίσης βαθμού Δευτέρας Παρουσίας. Ό,τι και να πεις ή να κάνεις, θα έχει κάτι να σου πει. Ακόμα κι αν ειπωθεί το σκέτο “μπράβο”, “καλή προσπάθεια συνέχισε”, ή “ωραία ιδέα”, δεν παίρνει ποτέ τελεία μετά. Όσο περνάς χρόνο μαζί του, τόσο περισσότερο θα εστιάζεις στο τι δεν έκανες, τι λάθος έκανες, ή στο τι θα μπορούσες να κάνεις καλύτερα.

Ο χειριστικός / εκμεταλλευτής

Θέλεις δε θέλεις, το καταλάβεις δε το καταλάβεις, στο τέλος θα κάνεις αυτό που ήθελε, ακόμα κι αν νομίζεις πως το ήθελες εσύ.

Συνήθως πάει πακέτο με ναρκισσιστική προσωπικότητα πέραν του φυσιολογικού, που ενδεχομένως οι περισσότεροι είτε το παραδεχόμαστε είτε όχι να έχουμε.

Μιλάμε για την έκδοση της διαταραχής.

Οι άνθρωποι αυτοί δεν αξιο-ποιούν επαφές και καταστάσεις, μόνο εκ-μεταλλεύονται.

Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι ο εαυτός τους με αρνητικό εγωισμό, δηλαδή ακόμα και “επί πτωμάτων”. Οι συνάνθρωποι για αυτούς είναι μόνο σκαλοπάτια.

Ο υπερευαίσθητος

Ό,τι κι αν του κάνεις τον ενοχλεί. Για να είσαι κοντά του πρέπει να νιώθεις πως περπατάς πάνω σε αυγά και να προσέχεις το κάθε τι που λες ή κάνεις. Τα ποσά ενέργειας που θα χρειαστείς για να κρατήσεις τη σχέση αυτή σε ισορροπία είναι αμύθητα.

Ο φθόνος

Τα μάτια τους στάζουν ζήλεια, τα μάτιασμα είναι αυτόματο. Δεν τους ενδιαφέρει να βελτιώσουν κάτι ή να αποκτήσουν κάτι που είδαν έξω από αυτούς. Θέλουν αυτός που το έχει να το χάσει, ή, να αποκτήσουν κάτι καλύτερο. Η πραγματικότητα τους είναι μια μόνιμη σύγκριση.

Το ρεμάλι / χαλαρός

Η ελαφρότητα του είναι. Το χαλαρά δεν είχε ποτέ τέτοιο βάθος. Το “ντάξει” ή το “έλα μωρέ” είναι στις πρώτες συντομεύσεις πληκτρολογίου. Ό,τι και να του αναθέσεις, ό,τι και να ζητήσεις, ό,τι ώρα και να πείτε πως θα βρεθείτε, θα συμβεί. Απλά σε ένα παράλληλο σύμπαν όπου ο χρόνος λειτουργεί κάπως διαφορετικά.

Η κουτσομπόλα

Το τριπλό φίλτρο διύλισης του Σωκράτη βρίσκεται στην σφαίρα του “βαθιά μεσάνυχτα” για τον συγκεκριμένο τύπο.

Θα σου δείξει με μεγάλη ευχαρίστηση την συλλογή από φτυάρια και εκσκαφικά που διαθέτει, και θα σου στολίσει οποιονδήποτε και οτιδήποτε περνάει από το χέρι του. Ασφαλώς, εποικοδομητικά…

Όταν επίσης κάνεις παρέα με ένα τέτοιο τύπο, παίρνεις κι εσύ χωρίς να το καταλαβαίνεις την ταμπέλα (όμοιος ομοίω αεί πελάζει) από τους άλλους κουτσομπόληδες της δίπλα κάστας.

Ο κλέφτης

Είτε σε φιλικό επίπεδο, είτε σε εργασιακό, είναι ο τύπος που θα παρουσιάζει πράγματα άλλων ή δικά σου, σαν δικά του.

Ο κυκλοθυμικός

Η μόνη σταθερά του είναι η αστάθεια. Δεν έχει σημασία αν το ξέρει ή όχι. Εσύ οφείλεις να χορεύεις στον ρυθμό του. Γιατί απλά έτσι είναι και σε όποιον αρέσει. Εσύ φταις που δεν τον αποδέχεσαι. Και εννοείται του οφείλεις να έχεις ενοχές για αυτό.

Ο κακός

Το ευχαριστώ, το συγνώμη, το τακτ, ή η λέξη κατανόηση / ενσυναίσθηση είναι όλα άγνωστα. Παντελώς. Μόνιμα εκνευρισμένος, άσχημη συμπεριφορά, πάνω απ’ όλους και όλα. Συνοδεύεται πάντα με κόμπλεξ ανωτερότητας (κατωτερότητας). Ενδεχομένως να υπάρχει σωματική βία πέρα από την ψυχολογική.

Ο “κάμερα σε μένα”

Το κέντρο του κόσμου. Η ομιλία είναι ασταμάτητη. Όλα περιστρέφονται γύρω από αυτό τον άνθρωπο. Αν δεν τον διακόψεις την ώρα που μιλάει με ισχύ, η κατοχή μπάλας θα γράψει σε ώρες μόνο πάνω του. Δεν τον ενδιαφέρεις εσύ, η ζωή σου, ή τι έχεις να πεις. Ακόμα κι αν σε αφήσει για να πιει νερό, απλά περιμένει το σημείο για να ξαναπάρει το μονοπώλιο.

Ο παθητικά επιθετικός

Δε πρόκειται ποτέ να σου πει ξεκάθαρα τι τον ενόχλησε ή τι θέλει. Θα στο δείξει όμως κεκαλυμμένα με την συμπεριφορά του και την άδηλη βία του.

Ο δήθεν εκεί

Εδώ ο φίλος μας δηλώνει πάντα παρόν μέχρι την στιγμή που θα τον χρειαστείς. Την στιγμή εκείνη, πάντα βρίσκει τρόπο να σε αδειάσει γιατί “κάτι έτυχε”.

Ο “αποφεύγω”

Σου δείχνει ότι κάτι έχει συμβεί, ότι κάτι τον έχει ενοχλήσει, αλλά δε θα σε αντιμετωπίσει ποτέ. Του αρέσει το κρυφτό βρίσκοντας δικαιολογίες, αλλάζοντας το θέμα, και παράλληλα κλέβοντας την νοητική σου ενέργεια / σκέψη.

Ο οπισθοδρομικός

Συνήθως πάει παρέα με τον κτητικό που θα δούμε πιο κάτω. Εδώ δεν πρέπει να του ταράζεις τα νερά. Άπαξ και πας να εξελιχθείς ή να βελτιώσεις τη ζωή σου, θα σε τραβήξει πίσω και κάτω. Δεν πρόκειται να σε ακολουθήσει. Αλλά για να σε κρατήσει θα χρησιμοποιήσει το ενοχικό “δεν ήσουν φίλος τελικά” για να μην απομακρυνθείς.

Ο ελεγκτικός

Control Freak – τα πάντα πρέπει να περνάνε από το χέρι του. Συνήθως δεν τα πάει καθόλου καλά με τον χαλαρό, και η περιπέτεια είναι κόκκινη γραμμή. Τα πάντα πρέπει να είναι ελεγμένα και προγραμματισμένα σε ψυχαναγκαστικό επίπεδο.

Ο Ιός

Μιλάμε για παράσιτο. Αντιγράφει απόλυτα κομμάτια και συμπεριφορές από εσένα ή τους γύρω σε βαθμό κλωνοποίησης. Δεν έχει προσωπικότητα, συνήθως ικανοποιεί τους πάντες και προσαρμόζεται σε κάθε περιβάλλον.

Ο αλαζόνας

Γνωρίζει τα πάντα, αλλά είναι και ο καλύτερος όλων. Σε κάθε τομέα έχει πάντα κάτι να πει και να επιδείξει ό,τι έχει στο οπλοστάσιο.

Ο συναγερμός

Φόβος, τρόμος, κίνδυνος είναι τα βασικά συστατικά με τα οποία τρέφεται. Τα πάντα βιώνονται μέσα από ένα πρίσμα συναγερμού. Ο άνθρωπος αυτός δεν γνωρίζει τις δυνάμεις του, ούτε και ποιος είναι, και χρειάζεται να περάσει από βαθιά θεραπεία προκειμένου να αντιληφθεί ότι μπορεί να βιώσει τη ζωή πιο ήρεμα και θετικά.

Ο διεστραμμένος

Υπάρχουν και αυτοί. Πραγματικά τους ενδιαφέρει να κάνουν κακό σε ό,τι τους πλησιάζει. Διαταραγμένες προσωπικότητες που έχουν περάσει πολύ δύσκολα, κι η συμπεριφορά είναι απόνερα συνήθως βαθύτατων τραυμάτων.

Ο ψεύτης

Ενδέχεται να υπάρχει και παθολογικό αίτιο. Ό,τι και να ακούσεις από αυτό το στόμα θα είναι είτε τραβηγμένο από τα μαλλιά, είτε εκτός πραγματικότητας. Το πρόβλημα εδώ είναι πως συνήθως τα πιστεύει, οπότε η αληθοφάνεια είναι υψηλή.

Ο συκοφάντης

Είναι μια αναβαθμισμένη έκδοση του προηγούμενου. Η τέχνη της συκοφαντίας, ειδικά στην Ελλάδα πρέπει να κατέχει την πρώτη θέση πλανητικά.

Σε ένα άκρως αποκαλυπτικό βιβλίο, “Παραινέσεις προς Ατίλιο Νάβιο ή Περί Ελλήνων” η μαεστρία αυτή περιγράφεται με κάθε λεπτομέρεια.

Είναι σαν το σκουλήκι στο μήλο που δουλεύει εσωτερικά, κι εσυ βλέπεις ένα υπέροχο κατακόκκινο και ζουμερό φρούτο, μέχρι τη στιγμή που θα το δαγκώσεις. Ξεκινούν πάντα με αλήθειες, ρίχνοντας σταδιακά την κριτική σου αντίληψη, και μετά μπαίνουν στο ψητό. Εξειδίκευση του συκοφάντη είναι και το gaslighting.

Ο Κτητικός

Του ανήκεις. Της ανήκεις. Είτε είναι φιλική είτε ερωτική σχέση, αν δε δώσεις την απόλυτη αποκλειστικότητα στον χρόνο και την ενέργειά σου, η μουρμούρα έρχεται αυτεπάγγελτα. Και καλά να θέλεις ή να είσαι κι εσύ. Αλλά αν δεν, πρόβλημα.

Η Βαμπιρέλα

‘Η αλλιώς, Δράκουλας. Η επιτομή του βαμπιρισμού. Ο συγκεκριμένος θα μιλήσει μόνο για αρνητικά γεγονότα, καταστάσεις ή ανθρώπους. Ό,τι και να πεις ή παρουσιάσεις, αυτόματα θα το μετατρέψει σε αρνητικό, γιατί μπορεί. Για αυτούς το ποτήρι ακόμα και γεμάτο να είναι θα το αδειάσουν, και μαζί του και εσένα. Πλήρως. Είναι σαν κινούμενες μαύρες τρύπες. Το καταλαβαίνεις με το που τους πλησιάσεις ή διασταυρώσετε βλέμματα. Άπαξ και γίνει και έναρξη επικοινωνίας, πας για αλλαγή μπαταρίας.

Κατανόηση

Καταλαβαίνω πως ίσως δεν είναι ο ρόλος σου, ή ίσως δεν θέλεις να ασχοληθείς. Αλλά επειδή όλοι μας είμαστε κύτταρα της ίδιας κοινωνίας, και είτε το καταλαβαίνουμε είτε όχι, σε ένα βαθμό συνδεδεμένοι, καλό θα είναι στο βαθμό που μπορείς, να τους δώσεις το ερέθισμα να μετατραπούν σε κάτι καλύτερο, πιο ωφέλιμο, κυρίως για εκείνους. Αν θέλεις, αν μπορείς. Και για συγκεκριμένο χρόνο.

Πέρα από την πλάκα και την σάτιρα του άρθρου, οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους, είναι τραυματισμένοι, φοβισμένοι, δεν έχουν δεχθεί αγάπη, προσοχή, ή δεν ξέρουν πως αλλιώς να διαχειριστούν ή να βιώσουν τη ζωή με σκοπό να επιβιώσουν ή να νιώσουν κάποια αξία.

Αυτό που πρέπει εσύ να κάνεις δεν είναι να τους κρίνεις, αλλά να αναρωτηθείς: Μπορείς να κάνεις πραγματικά κάτι για να τους δείξεις έναν άλλο τρόπο ύπαρξης; Κι αν όχι,

– Γιατί επιμένεις να σε καταλάβουν;

– Γιατί επιμένεις να προσπαθείς να εξηγήσεις τα ανεξήγητα;

– Γιατί επιμένεις να τους αλλάξεις την γνώμη;

– Γιατί επηρεάζεσαι;

– Γιατί τους κρίνεις ή τους κουτσομπολεύεις;

– Γιατί τους κρατάς κοντά σου;

– Γιατί σε ενδιαφέρει τι θα πουν μπροστά ή πίσω από την πλάτη σου; Έχεις την εντύπωση πως ο Χ ή ο Ψ που θα τους ακούσει και θα επηρεαστεί, χωρίς να θέλει την δική σου άποψη ή μεριά, αξίζει;

Τους θέλεις στη ζωή σου; Σε εξυπηρετούν; Όταν έχεις ένα όραμα που πηγάζει από μέσα σου και έχεις τακτοποιήσει την εσωτερική ιεραρχία σου, τα πάντα γίνονται ξεκάθαρα.

Δεν είναι θέμα συμπόνιας: αν δε βλέπουν το πως λειτουργεί αυτή η αρνητική στάση ζωής άνευ λύσης και με βουλωμένα αυτιά.

Δεν είναι θέμα ανθρωπιάς: αν ο άλλος δε θέλει να βγει από την κινούμενη άμμο ή από αρνητικές αντιλήψεις, υπό ποιο ακριβώς πρίσμα θέλεις να του ή της κάνεις παρέα;

Δεν είναι θέμα εγωισμού: Όταν δε βλάπτεις τον άλλον, θέλεις να προχωράς, και θέλεις να μοιράζεις την ενέργεια και την φαιά ουσία σου εκεί που πιάνει τόπο κι όχι σε άγονο έδαφος. Με ποιο τρόπο ακριβώς σε επηρεάζει το να σου πουν ότι κοιτάς την πάρτυ σου;

Δεν είναι θέμα ανωτερότητας: Όταν βλέπεις ότι κάποιος δε παίρνει το μήνυμα, ακόμα κι όταν κατεβαίνεις τους ορόφους συνειδητότητάς σου για να επικοινωνήσεις, πού ακριβώς την βλέπεις ανώτερος ή ανώτερη; Όταν μέσω αληθινής ταπεινότητας γνωρίζεις ποιος ή ποια είσαι και επιλέγεις πως θα δαπανήσεις τον χρόνο το συναίσθημα και την ενέργεια της ημέρας σου;

Αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι απαραίτητα “άψυχοι” ή “δοχεία του κακού”, αλλά ακόμα κι έτσι να ναι, με τον κατάλληλο σπόρο μπορούν κι αυτοί να μετατραπούν σε κάτι καλύτερο, ουδέτερο ή θετικό, τόσο για εκείνους όσο και για το συλλογικό όλων μας.

Το θέμα δεν είναι ο διαχωρισμός, εμείς κι αυτοί, αλλά η διάκριση. Ο κάθε ένας και η κάθε μία λειτουργεί είτε το καταλαβαίνει είτε δεν το καταλαβαίνει με επιλογές και υποσυνείδητους προγραμματισμούς.

Ο κάθε ένας και η κάθε μία λειτουργεί στον δικό του και στον δικό της χρόνο. Το σημείο αυτοαντίληψης, αφύπνισης, ενεργοποίησης όπως θέλεις πες το, είναι διαφορετικό για τον κάθε ένα.

Και πάντα συγχρονίζεται με ανθρώπους στην ίδια κλίμακα, λίγο πιο πάνω και λίγο πιο κάτω.

Μπρος πίσω, αριστερά ή δεξιά.

Τα ερεθίσματα είναι εκεί έξω για όλους, κι ο κάθε ένας είναι υπεύθυνος για την εξέλιξή του, και στο κομμάτι που θέλει ή μπορεί, για το συλλογικό.

Θυμήσου τα δικά σου εξελικτικά στάδια, πως ήσουν πριν από ένα, δύο, πέντε, εικοσιπέντε χρόνια. Όταν θυμάσαι από που ξεκίνησες, τότε ίσως μπορείς να δεις με αγάπη όλους τους ανθρώπους.

Απλά επιλέγεις, για την κάθε παρούσα φάση σου, τι σου κάνει και τι όχι.

Μην κρίνεις κι εσύ, μη βάζεις ταμπέλες (όπως μπήκαν σε αυτό το πόνημα). Η γνώση και η σοφία είναι ήσυχες, διακριτικές, και επιλεκτικές. Κράτα ό,τι σου κάνει. Κάνε το κομμάτι σου. Και προχώρα.

Αν δεν έχεις κάτι καλό να προτείνεις, μια λύση, ένα διαφορετικό δρόμο, σώπασε και προχώρα ή αποδέξου την όποια κατάσταση.

Με το να αντιμετωπίζεις τον άλλον σαν λεπρό, σε κάνει χειρότερο κι από εκείνον.

Γιατί αργά η γρήγορα, όπως λέει κι ο Πάτερ Κονάνος, αυτό ή αυτόν που έκρινες, μια μέρα η ζωή θα τα φέρει έτσι, και θα βρεθείς σε παρόμοια θέση και κατάσταση.

Όχι ως τιμωρία, αλλά για να καταλάβεις από εκείνα τα παπούτσια που νωρίτερα αρνήθηκες να φορέσεις, αλλά εύκολα χρωμάτισες.

© Για αναδημοσίευση ολόκληρου του κειμένου απαιτείται έγγραφη άδεια.

Αθανάσιος Στεργίου

Σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης / Heroes Life Coaching