COVID, Καπιταλισμός, Φρήντριχ και Boris 

Το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα προωθούν εδώ και δεκαετίες μια πολιτική ατζέντα βασισμένη στις περικοπές των δημόσιων υπηρεσιών, στις αυξήσεις των φόρων που πληρώνουν οι φτωχότεροι και στις κινήσεις υπονόμευσης των εργασιακών δικαιωμάτων και της προστασίας.

Οι πολιτικές “διαρθρωτικής προσαρμογής” του ΔΝΤ είχαν ως αποτέλεσμα το 52% των Αφρικανών να μην έχει πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και το 83% να μην έχει δίχτυ ασφαλείας για να καταφύγει σε περίπτωση που χάσει τη δουλειά του ή αρρωστήσει. Ακόμη και το ΔΝΤ έχει αποδείξει ότι οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές τροφοδοτούν τη φτώχεια και την ανισότητα.

Το 2021, μια ανασκόπηση της Oxfam για τα δάνεια COVID-19 του ΔΝΤ έδειξε ότι 33 αφρικανικές χώρες ενθαρρύνθηκαν να ακολουθήσουν πολιτικές λιτότητας. Οι φτωχότερες χώρες του κόσμου πρόκειται να πληρώσουν 43 δισεκατομμύρια δολάρια σε αποπληρωμές χρέους το 2022, τα οποία διαφορετικά θα μπορούσαν να καλύψουν το κόστος των εισαγωγών τροφίμων τους.

Η Oxfam και η Development Finance International (DFI) αποκάλυψαν επίσης ότι 43 από τα 55 κράτη μέλη της Αφρικανικής Ένωσης αντιμετωπίζουν περικοπές δημοσίων δαπανών συνολικού ύψους 183 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Michel Chossudovsky του Κέντρου Ερευνών για την Παγκοσμιοποίηση, το κλείσιμο της παγκόσμιας οικονομίας έχει προκαλέσει μια άνευ προηγουμένου διαδικασία παγκόσμιας υπερχρέωσης. Οι κυβερνήσεις βρίσκονται πλέον υπό τον έλεγχο των παγκόσμιων πιστωτών στη μετά-COVID εποχή.

Αυτό που βλέπουμε είναι μια de facto ιδιωτικοποίηση του κράτους, καθώς οι κυβερνήσεις συνθηκολογούν με τις ανάγκες των δυτικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Επιπλέον, αυτά τα χρέη είναι σε μεγάλο βαθμό σε δολάρια, συμβάλλοντας στην ενίσχυση του δολαρίου ΗΠΑ και της μόχλευσης των ΗΠΑ επί των χωρών.

Τίθεται το ερώτημα: τι πραγματικά αφορούσε το COVID;

Εκατομμύρια άνθρωποι θέτουν αυτό το ερώτημα από τότε που άρχισαν τα λουκέτα και οι περιορισμοί στις αρχές του 2020. Αν πράγματι επρόκειτο για τη δημόσια υγεία, γιατί να κλείσει το μεγαλύτερο μέρος των υπηρεσιών υγείας και της παγκόσμιας οικονομίας γνωρίζοντας πολύ καλά ποιες θα ήταν οι τεράστιες επιπτώσεις στην υγεία, την οικονομία και το χρέος;

Γιατί να οργανωθεί μια εκστρατεία προπαγάνδας στρατιωτικού τύπου για τη λογοκρισία παγκοσμίου φήμης επιστημόνων και την τρομοκράτηση ολόκληρων πληθυσμών και τη χρήση της πλήρους δύναμης και βιαιότητας της αστυνομίας για να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση;

Οι ενέργειες αυτές ήταν εντελώς δυσανάλογες σε σχέση με τον όποιο κίνδυνο που εγκυμονούσε για τη δημόσια υγεία, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ο τρόπος με τον οποίο συχνά παραποιήθηκαν οι ορισμοί και τα δεδομένα για τον “θάνατο από COVID” και πώς τα τεστ PCR χρησιμοποιήθηκαν καταχρηστικά για να τρομάξουν τους πληθυσμούς και να υποταχθούν.

Ο καθηγητής Fabio Vighi  του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ υπονοεί ότι θα έπρεπε να ήμασταν καχύποπτοι από την αρχή όταν οι συνήθως “αδίστακτες άρχουσες ελίτ” πάγωσαν την παγκόσμια οικονομία μπροστά σε ένα παθογόνο που στοχεύει σχεδόν αποκλειστικά τους μη παραγωγικούς (τους άνω των 80 ετών).

Το COVID ήταν μια κρίση του καπιταλισμού που μεταμφιέστηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία.

–> ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ

Ο καπιταλισμός πρέπει να συνεχίσει να επεκτείνεται σε νέες αγορές ή να δημιουργεί νέες αγορές για να εξασφαλίσει τη συσσώρευση κεφαλαίου ώστε να αντισταθμίσει την τάση μείωσης του γενικού ποσοστού κέρδους. Ο καπιταλιστής πρέπει να συσσωρεύει κεφάλαιο (πλούτο) για να μπορεί να το επανεπενδύει και να αποκομίζει περαιτέρω κέρδη. Πιέζοντας προς τα κάτω τους μισθούς των εργαζομένων, ο καπιταλιστής αντλεί επαρκή υπεραξία για να είναι σε θέση να το κάνει αυτό.

Όταν όμως ο καπιταλιστής δεν είναι σε θέση να επανεπενδύσει επαρκώς (λόγω της μειωμένης ζήτησης για εμπορεύματα, της έλλειψης επενδυτικών ευκαιριών και αγορών κ.λπ.), ο πλούτος (κεφάλαιο) υπερσυσσωρεύεται, απαξιώνεται και το σύστημα περνά σε κρίση. Για να αποφευχθεί η κρίση, ο καπιταλισμός απαιτεί συνεχή ανάπτυξη, αγορές και επαρκή ζήτηση.

Σύμφωνα με τον συγγραφέα Ted Reese, το καπιταλιστικό ποσοστό κέρδους έχει πτωτική τάση από 43% που υπολογίζεται ότι ήταν τη δεκαετία του 1870 σε 17% τη δεκαετία του 2000.

Παρόλο που οι μισθοί και οι εταιρικοί φόροι μειώθηκαν, η εκμεταλλευσιμότητα της εργασίας ήταν όλο και πιο ανεπαρκής για να καλύψει τις απαιτήσεις της συσσώρευσης του κεφαλαίου.

Μέχρι τα τέλη του 2019, πολλές επιχειρήσεις δεν μπορούσαν να παράγουν επαρκή κέρδη. Επικρατούσαν μειωμένος κύκλος εργασιών, περιορισμένες ταμειακές ροές και ισολογισμοί με υψηλή μόχλευση.

Η οικονομική ανάπτυξη εξασθενούσε στην πορεία προς το μαζικό κραχ του χρηματιστηρίου τον Φεβρουάριο του 2020, κατά το οποίο αντλήθηκαν άλλα τρισεκατομμύρια στο σύστημα με το πρόσχημα της “ανακούφισης από το COVID”.

Για να αποτραπεί η κρίση μέχρι τότε, είχαν χρησιμοποιηθεί διάφορες τακτικές.

Οι πιστωτικές αγορές επεκτάθηκαν και το προσωπικό χρέος αυξήθηκε για να διατηρηθεί η καταναλωτική ζήτηση, καθώς οι μισθοί των εργαζομένων συμπιέστηκαν. Έγινε χρηματοοικονομική απορρύθμιση και επετράπη στο κερδοσκοπικό κεφάλαιο να εκμεταλλευτεί νέες περιοχές και επενδυτικές ευκαιρίες.

Ταυτόχρονα, οι επαναγορές μετοχών, η οικονομία του φοιτητικού χρέους, η ποσοτική χαλάρωση και οι μαζικές διασώσεις και επιδοτήσεις και η επέκταση του μιλιταρισμού συνέβαλαν στη διατήρηση της οικονομικής ανάπτυξης.

Υπήρξε επίσης μια ενίσχυση μιας ιμπεριαλιστικής στρατηγικής που είδε τα ντόπια συστήματα παραγωγής στο εξωτερικό να εκτοπίζονται από τις παγκόσμιες εταιρείες και τα κράτη να πιέζονται να αποσυρθούν από περιοχές οικονομικής δραστηριότητας, αφήνοντας τους πολυεθνικούς παίκτες να καταλάβουν τον χώρο που έμεινε ελεύθερος.

Ενώ αυτές οι στρατηγικές παρήγαγαν κερδοσκοπικές φούσκες και οδήγησαν σε υπερτίμηση των περιουσιακών στοιχείων και αύξησαν τόσο το προσωπικό όσο και το κρατικό χρέος, συνέβαλαν στη συνέχιση της εξασφάλισης βιώσιμων κερδών και αποδόσεων των επενδύσεων.

Αλλά το 2019, ο πρώην διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Mervyn King προειδοποίησε ότι ο κόσμος υπνοβατούσε προς μια νέα οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση που θα είχε καταστροφικές συνέπειες. Υποστήριξε ότι η παγκόσμια οικονομία είχε κολλήσει σε μια παγίδα χαμηλής ανάπτυξης και η ανάκαμψη από την κρίση του 2008 ήταν ασθενέστερη από εκείνη μετά τη Μεγάλη Ύφεση.

Ο King κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ήρθε η ώρα η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και άλλες κεντρικές τράπεζες να αρχίσουν συνομιλίες πίσω από κλειστές πόρτες με τους πολιτικούς.

Αυτό ακριβώς συνέβη, καθώς οι βασικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της BlackRock, του ισχυρότερου επενδυτικού ταμείου στον κόσμο, συναντήθηκαν για να επεξεργαστούν μια στρατηγική για το μέλλον. Αυτό έλαβε χώρα στο πλαίσιο της προετοιμασίας της COVID.

Εκτός από την εμβάθυνση της εξάρτησης των φτωχότερων χωρών από το δυτικό κεφάλαιο, ο Fabio Vighi λέει ότι τα λουκέτα και η παγκόσμια αναστολή των οικονομικών συναλλαγών επέτρεψαν στη Fed των ΗΠΑ να πλημμυρίσει τις προβληματικές χρηματοπιστωτικές αγορές (υπό το πρόσχημα της COVID) με φρεσκοτυπωμένο χρήμα, ενώ έκλεισε την πραγματική οικονομία για να αποφευχθεί ο υπερπληθωρισμός. Τα λουκέτα ανέστειλαν τις επιχειρηματικές συναλλαγές, γεγονός που αποστράγγισε τη ζήτηση για πίστωση και σταμάτησε τη μετάδοση.

Το COVID παρείχε κάλυψη για μια διάσωση πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων για την καπιταλιστική οικονομία που βρισκόταν σε κατάρρευση πριν από το COVID. Παρά την “ποσοτική χαλάρωση” μιας δεκαετίας και πλέον, αυτή η νέα διάσωση ήρθε με τη μορφή τρισεκατομμυρίων δολαρίων που αντλήθηκαν στις χρηματοπιστωτικές αγορές από τη Fed των ΗΠΑ (τους μήνες πριν από τον Μάρτιο του 2020) και την επακόλουθη “ανακούφιση από το COVID”.

Το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα και οι παγκόσμιοι ηγέτες γνώριζαν πολύ καλά ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις στους φτωχούς του κόσμου από το κλείσιμο της παγκόσμιας οικονομίας μέσω των μέτρων που σχετίζονται με το COVID.

Παρόλα αυτά το επέτρεψαν και τώρα υπάρχει η προοπτική ότι πάνω από ένα τέταρτο του δισεκατομμυρίου άνθρωποι παγκοσμίως θα πέσουν σε ακραία επίπεδα φτώχειας μόνο το 2022.

Τον Απρίλιο του 2020, η Wall Street Journal ανέφερε ότι το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα αντιμετώπισαν έναν κατακλυσμό αιτημάτων βοήθειας από δεκάδες φτωχότερες χώρες που ζητούσαν διασώσεις και δάνεια από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα με 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια προς δανεισμό.

Εκτός από τη συμβολή στην επανεκκίνηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, το κλείσιμο της παγκόσμιας οικονομίας εσκεμμένα εμβάθυνε την εξάρτηση των φτωχότερων χωρών από τους δυτικούς παγκόσμιους ομίλους και τα χρηματοπιστωτικά συμφέροντα.

Τα λουκέτα συνέβαλαν επίσης στην επιτάχυνση της αναδιάρθρωσης του καπιταλισμού που περιλαμβάνει την οδήγηση μικρότερων επιχειρήσεων σε πτώχευση ή την εξαγορά τους από μονοπώλια και παγκόσμιες αλυσίδες, εξασφαλίζοντας έτσι συνεχή βιώσιμα κέρδη για τη Μεγάλη Τεχνολογία, τους γίγαντες των ψηφιακών πληρωμών και τις παγκόσμιες διαδικτυακές εταιρείες όπως η Meta και η Amazon και την εξάλειψη εκατομμυρίων θέσεων εργασίας.

Παρόλο που οι επιπτώσεις της σύγκρουσης στην Ουκρανία δεν μπορούν να απορριφθούν, με την παγκόσμια οικονομία να έχει ανοίξει και πάλι, ο πληθωρισμός αυξάνεται και προκαλεί κρίση “κόστους ζωής”. Με μια υπερχρεωμένη οικονομία, τα περιθώρια για αύξηση των επιτοκίων για τον έλεγχο του πληθωρισμού είναι περιορισμένα.

Αλλά αυτή η κρίση δεν είναι αναπόφευκτη: ο σημερινός πληθωρισμός δεν προκαλείται μόνο από τη ρευστότητα που διοχετεύεται στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά τροφοδοτείται επίσης από την κερδοσκοπία στις αγορές τροφίμων και την εταιρική απληστία, καθώς οι εταιρείες ενέργειας και τροφίμων συνεχίζουν να αποκομίζουν τεράστια κέρδη εις βάρος των απλών ανθρώπων.

–> ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

Ωστόσο, η αντίσταση είναι γόνιμη.

Εκτός από τις πολλές συγκεντρώσεις κατά του περιορισμού/της ελευθερίας κατά τη διάρκεια του COVID, βλέπουμε τώρα έναν πιο έντονο συνδικαλισμό να έρχεται στο προσκήνιο – στη Βρετανία τουλάχιστον – με επικεφαλής ηγέτες που γνωρίζουν τα μέσα ενημέρωσης, όπως ο Mick Lynch, γενικός γραμματέας του Εθνικού Συνδικάτου Εργαζομένων στους Σιδηροδρόμους, τη Ναυτιλία και τις Μεταφορές (RMT), οι οποίοι γνωρίζουν πώς να απευθύνονται στο κοινό και να αξιοποιούν την ευρέως διαδεδομένη δυσαρέσκεια κατά των αλματωδών αυξήσεων του κόστους ζωής.

Οι δάσκαλοι, οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και άλλοι θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το RMT σε απεργιακές κινητοποιήσεις.

Ο Lynch λέει ότι εκατομμύρια άνθρωποι στη Βρετανία αντιμετωπίζουν χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο και την αφαίρεση των επαγγελματικών συντάξεων. Και προσθέτει:

Ακριβώς όπως μια δεκαετία επιβληθείσας “λιτότητας” χρησιμοποιήθηκε για να επιτευχθούν παρόμοια αποτελέσματα κατά την προετοιμασία του COVID.

Το συνδικαλιστικό κίνημα θα πρέπει τώρα να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην αντίσταση στην επίθεση στο βιοτικό επίπεδο και στις περαιτέρω προσπάθειες να εξαντληθεί η κρατική πρόνοια και να ιδιωτικοποιηθεί ό,τι έχει απομείνει.

Η στρατηγική της πλήρους διάλυσης και ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας φαίνεται όλο και πιο πιθανή, δεδομένης της ανάγκης συγκράτησης του δημόσιου χρέους (που σχετίζεται με το COVID) και της τάσης προς την τεχνητή νοημοσύνη, την αυτοματοποίηση των χώρων εργασίας και την ανεργία.

Αυτό αποτελεί πραγματική ανησυχία, διότι, σύμφωνα με τη λογική του καπιταλισμού, η εργασία αποτελεί προϋπόθεση για την ύπαρξη των εργατικών τάξεων. Έτσι, αν η μαζική εργατική δύναμη δεν θεωρείται πλέον απαραίτητη, δεν υπάρχει ανάγκη για μαζική εκπαίδευση, πρόνοια και υγειονομική περίθαλψη και συστήματα που παραδοσιακά χρησίμευαν για την αναπαραγωγή και τη διατήρηση της εργασίας που απαιτούσε η καπιταλιστική οικονομική δραστηριότητα.

Το 2019, ο Philip Alston, εισηγητής του ΟΗΕ για την ακραία φτώχεια, κατηγόρησε τους υπουργούς της βρετανικής κυβέρνησης για τη “συστηματική εξαθλίωση ενός σημαντικού μέρους του βρετανικού πληθυσμού” κατά τη δεκαετία που ακολούθησε το οικονομικό κραχ του 2008.

Ο Άλστον δήλωσε:

Μετά το Covid, τα λόγια του Alston έχουν ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα.

Καθώς αυτό το άρθρο φτάνει στο τέλος του, η είδηση ότι ο Boris Johnson παραιτήθηκε από πρωθυπουργός. Ένας αξιοσημείωτος πρωθυπουργός, αν μη τι άλλο για την εγκληματικότητα, την έλλειψη ηθικής βάσης και τα διπλά πρότυπα – που ισχύουν και για πολλούς από τους κολλητούς του στην κυβέρνηση.ζόνσον παραιτήθηκε από πρωθυπουργός.

Με αυτό κατά νου, ας τελειώσουμε από εκεί που αρχίσαμε.

Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία (1845), σ. 275.

************

Δικτυογραφία

COVID, Capitalism, Friedrich and Boris – OffGuardian

https://off-guardian.org/2022/07/07/covid-capitalism-friedrich-and-boris/