Ζοφερό φαίνεται να είναι το μέλλον για τις ευρωπαϊκές οικονομίες μετά την πλήρη διακοπή προμήθειας φυσικού αερίου από τη Ρωσία, σύμφωνα με την Goldman Sachs.
Το κλείσιμο του αγωγού Nord Stream 1 απειλεί να συμπιέσει περαιτέρω το διαθέσιμο εισόδημα των Ευρωπαίων.
Μάλιστα, σύμφωνα με report της αμερικανικής τράπεζας, χωρίς την εισαγωγή ανωτάτων ορίων τιμών, μια τυπική οικογένεια στην ΕΕ θα κληθεί να πληρώσει λογαριασμούς έως και 500 ευρώ τον μήνα για ρεύμα (+200% από το 2021) από τις αρχές του επόμενου έτους.
Στο πλαίσιο αυτό, εύλογα, η Samantha Dart, ενεργειακή αναλύτρια, αναμένει ότι οι πραγματικές επιπτώσεις δεν έχουν ακόμη γίνει αντιληπτές από τους απλούς πολίτες.
«Αυτή είναι μια επώδυνη διαδικασία και θα επηρεάσει τον ευρωπαϊκό πληθυσμό με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους» λέει.
«Οι απλοί άνθρωποι δεν έχουν νιώσει καν το βάρος της κρίσης που έρχεται».
Παρ’ όλα αυτά, η Dart αισιοδοξεί πως υπάρχουν ορισμένες λύσεις για να αντεπεξέλθουμε σε αυτή την πρωτόγνωρη κρίση.
Η ζήτηση πρέπει να μειωθεί…
Σύμφωνα με την Goldman Sachs, η βορειοδυτική Ευρώπη αντιμετώπιζε και αντιμετωπίζει ένα μεγάλο έλλειμμα σε ό,τι αφορά τον εφοδιασμό φυσικού αερίου, επειδή οι ρωσικές προμήθειες μειώθηκαν στη διάρκεια των τελευταίων μηνών.
Η πρόσφατη απόφαση της Gazprom ουσιαστικά μηδενίζει τις ροές.
Αυτό σημαίνει ότι το έλλειμμα μεγαλώνει και αυτό πρέπει να αντισταθμιστεί για να μπορέσει η περιοχή να περάσει τον χειμώνα.
Το φυσικό αέριο συνδέεται, σε μεγάλο βαθμό, με την εποχή.
«Το αποθηκεύουμε κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ώστε να μπορούμε να το χρησιμοποιούμε όταν το χρειαστούμε τον χειμώνα.
Τώρα, αντιμετωπίζουμε μια κατάσταση όπου ένα τεράστιο στοιχείο αυτής της προσφοράς δεν υπάρχει πλέον.
Η πρόκληση είναι πολύ μεγάλη» λέει η Goldman Sachs, και συμπληρώνει:
«Αυτό είναι που έχει προκαλέσει αύξηση στις τιμές του φυσικού αερίου σε πρωτοφανή επίπεδα.
Για να δώσουμε κάποια προοπτική, ο μέσος όρος των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη 10 χρόνια πριν από αυτή την κρίση ήταν λίγο πάνω από 20 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Το μέγεθος του προβλήματος τώρα —ή μάλλον το μέγεθος του ελλείμματος προσφοράς τώρα— έχει αναγκάσει τις τιμές να ξεπερνούν τα 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα, κάτι που σημαίνει ότι είναι δεκαπλάσιες του μέσου όρου της τελευταίας δεκαετίας.
Ενώ φαίνεται λοιπόν πως η κατάσταση είναι πρόβλημα τιμών, αυτή η κρίση πηγάζει από πρόβλημα σχετικό με την ποσότητα.
Οι τιμές είναι το σύμπτωμα.
Το πραγματικό πρόβλημα είναι η έλλειψη φυσικού αερίου και γι’ αυτό η ζήτηση πρέπει να μειωθεί».
Πόσο βαθιά θα μπορούσε να είναι αυτή η κρίση για την Ευρώπη
Το βάθος ή η σοβαρότητα αυτής της κρίσης θα καθοριστεί από τον καιρό τους επόμενους μήνες.
Εάν ο χειμώνας είναι ιδιαίτερα κρύος, λέει η Goldman Sachs, στην αγορά θα επικρατήσει πανικός.
«Πάντως, οι κίνδυνοι από τον περιορισμό του εφοδιασμού με φυσικό αέριο δεν αποτελούν μέρος του βασικού μας σεναρίου».
Ο πλέον ξεκάθαρος τρόπος με τον οποίο θα επηρεαστούν οι απλοί ευρωπαίοι πολίτες είναι να αυξηθούν πολύ οι λογαριασμοί ενέργειας, ειδικά τους επόμενους περίπου έξι μήνες, επειδή υπάρχει μικρή καθυστέρηση στη μετακύλιση του κόστους στον καταναλωτή.
Αυτός όμως δεν είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο αυτή η κρίση μπορεί να επηρεάσει τους ανθρώπους.
Μια απάντηση σε αυτή την κρίση μπορεί να είναι η μείωση της βιομηχανικής κατανάλωσης φυσικού αερίου.
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει χαμηλότερη οικονομική δραστηριότητα, υψηλότερα επίπεδα ανεργίας και ακόμη μεγαλύτερη πιθανότητα ύφεσης.
Η ύφεση είναι ήδη η βασική περίπτωσή μας για την Ευρώπη.
«Δεν είναι εύκολη διαδικασία να περάσεις τον χειμώνα χωρίς το κύριο καύσιμο που κρατά τα φώτα αναμμένα».
Έχει η Ευρώπη σαφείς λύσεις;
Λόγω της εποχικότητας της χρήσης φυσικού αερίου, τα επίπεδα αποθήκευσης τους επόμενους μήνες θα είναι καθοριστικά.
Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν επίπεδα αποθήκευσης πάνω από τους στόχους.
Για παράδειγμα, η Γερμανία είχε στόχο να έχει πληρότητα 75% στις αρχές Σεπτεμβρίου ενώ ξεκίνησε αυτόν τον μήνα με πληρότητα πάνω από 85%.
Η ελπίδα είναι ότι αυτή η διαδικασία συνεχιστεί, μέχρι η Ευρώπη να έχει τον χειμώνα αξιοπρεπή επίπεδα αποθήκευσης.
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να βοηθήσουν την Ευρώπη αυτή την περίοδο.
Λόγου χάρη, τον Ιούνιο, η Γερμανία ανακοίνωσε ότι θα υποστηρίξει την επανεκκίνηση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής καύσης άνθρακα που είχαν αποσυρθεί προηγουμένως – μονάδες που έχουν σταματήσει για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Λοιπόν, αυτό χαρακτηρίζεται ως έκτακτη ανάγκη.
Εάν περισσότερες από αυτές τις εγκαταστάσεις τεθούν ξανά σε λειτουργία, σημαίνει ότι το φυσικό αέριο δεν θα είναι προτεραιότητα αυτό τον χειμώνα.
Εναλλακτικά, ορισμένες χώρες της περιοχής έχουν συζητήσει την εισαγωγή αντίστροφων δημοπρασιών, μια μορφή κυβερνητικής παρέμβασης, βάσει των οποίων το φυσικό αέριο θα αγοράζεται πίσω από βιομηχανικούς χρήστες και θα αποθηκεύεται.
Αυτό θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό για την αγορά, καθώς θα κατέστρεφε αποτελεσματικά τα επίπεδα ζήτησης και κατανάλωσης.
Μέχρι στιγμής, έχουν γίνει πολλές συζητήσεις γύρω από την κρατική παρέμβαση, και τα μέτρα πολιτικής έχουν επικεντρωθεί στον περιορισμό των τιμών και στην προσπάθεια περιορισμού της μετάδοσης του υψηλού ενεργειακού κόστους στους καταναλωτές.
Αυτό αντιμετωπίζει το ζήτημα της οικονομικής τιμής, αλλά δεν αντιμετωπίζει το ζήτημα της ποσότητας.
Το βασικό πρόβλημα είναι ότι είμαστε σε έλλειμμα.
«Αντί λοιπόν να επιδοτηθεί η χρήση της ενέργειας, πιστεύουμε ότι θα ήταν πιο αποτελεσματικό για τις κυβερνήσεις να περιορίσουν τη ζήτηση με ελεγχόμενο τρόπο».
Κρίσιμης σημασίας, λοιπόν, είναι η καταστροφή της ζήτησης, ώστε η Ευρώπη να έχει αρκετό φυσικό αέριο για θέρμανση τον χειμώνα.
Αυτή πρέπει να είναι η κύρια προτεραιότητα.
Εάν οι τιμές αυξηθούν, αυτό θα αποθαρρύνει την κατανάλωση φυσικού αερίου.
Τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη μακροπρόθεσμα για να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο;
«Κατ’ αρχάς, από υλικοτεχνική άποψη, γίνονται πολλά αυτή τη στιγμή.
Η κατασκευή υποδομών για την εισαγωγή περισσότερου LNG είναι ένα καλό παράδειγμα.
Επί του παρόντος, η Ευρώπη μπορεί να εισάγει LNG, αλλά υπάρχει έλλειψη υποδομών.
Για παράδειγμα, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει μεγάλη χωρητικότητα αλλά δεν έχει την ικανότητα αποθήκευσης.
Έτσι, τα επόμενα χρόνια, αναμένουμε ότι η ικανότητα της Ευρώπης να εισάγει και να αποθηκεύει LNG θα βελτιωθεί σημαντικά.
Δεύτερον, χρειαζόμαστε περισσότερη προσφορά παγκοσμίως και αυτό θα γίνει μέσω επενδύσεων.
Πρέπει να δούμε να υπογράφονται περισσότερες συμβάσεις με προτεινόμενες εγκαταστάσεις προμήθειας.
Υπάρχουν ήδη αρκετές εγκαταστάσεις υπό κατασκευή.
Επίσης, αυτό δεν πρόκειται να είναι μια εν μία νυκτί λύση: οι επενδύσεις χρειάζονται χρόνο για να οδηγήσουν σε υψηλότερες προμήθειες.
Θα χρειαστεί χρόνος για να βγει η Ευρώπη από αυτή την κρίση» καταλήγει η αμερικανική τράπεζα.
