Πέταξε ψηλά πριν γίνεις χώμα
Γεννιέμαι κάθε φορά που το όχι μου είναι πιο δυνατό από την πλειοψηφία και ανακαλύπτω τη διαφορετικότητα μου. Γεννιέμαι καθώς συνειδητοποιώ πως οι αλυσίδες που με έχουν δεμένο, δεν είναι τόσο δυνατές όσο νόμιζα.
Το ελεύθερο πνεύμα, δεν κλείνεται σε κλουβιά…
Να έχεις ελεύθερο πνεύμα… από κείνα που είτε θα το θαυμάζουν αυτοί που είναι κολλημένοι στο έδαφος, είτε θα θέλουν να πετάξουν μαζί του…
Καλλιόπη
‘’Φοβάμαι Γέροντα’’
‘’ Τι φοβάσαι;’’
‘’ Φοβάμαι τα πάντα.’’
‘’Δηλαδή;’’
‘’Φοβάμαι τις φωνές. Φοβάμαι τις γρήγορες ομιλίες. Φοβάμαι τους ανθρώπους που χαμογελούν ψεύτικα.’’
‘’Τι σκέφτεσαι να κάνεις;’’
‘’Σκέφτομαι να τινάξω τα μυαλά μου στον αέρα.’’
‘’ Μα η ζωή είναι δώρο που σου δίνεται μια φορά.’’
‘’Το ξέρω αλλά φοβάμαι.’’
Τότε ο γέροντας του έδωσε ένα χαρτί.
‘’Τι είναι αυτό;’’
‘’ Το βρήκα πριν πολλά χρόνια σε ένα νεκροταφείο. Μου έδωσε το κουράγιο να ξεπεράσω μια σπάνια αρρώστια. Από τότε το δίνω σε ανθρώπους που έχουν τα ίδια προβλήματα με εσένα.’’
‘’Τι πρόβλημα έχω;’’
‘’Θα σου πω όταν θεραπευτείς.’’
Ο γέροντας βγήκε από τη σκηνή. Ο άντρας πήρε το χαρτί με τα χέρια του να τρέμουν. Άρχισε να διαβάζει προσπαθώντας να συγκρατήσει τα δάκρυα του.
‘’Σε ένα χώρο που υπάρχουν νεκροί, που αργά ή γρήγορα θα τους συναντήσω και εγώ, θα σας πω τις φορές που γεννήθηκα ξανά. Δεν ξέρω αν είναι πολλές ή λίγες, αλλά είναι αληθινές.
Γεννιέμαι κάθε φορά που ξημερώνει μια καινούρια μέρα. Γεννιέμαι όταν ακουμπάω το χέρι ενός ετοιμοθάνατου και είναι ακόμα ζεστό. Γεννιέμαι όταν τα χωράφια είναι υγρά μετά από μια βροχή και έτοιμα να ανθίσουν. Γεννιέμαι όταν οι ιδέες κάποιων ανθρώπων, αναζωπυρώνονται με τα χρόνια όλο και περισσότερο.
Γεννιέμαι κάθε φορά που οι πόρτες των διαμερισμάτων παραμένουν ανοιχτές και με ένα πιάτο φαί στη πόρτα. Γεννιέμαι όταν συνειδητοποιώ πως δεν είναι μακριά το τέλος αλλά ούτε και η αρχή για να ένα καινούργιο ξεκίνημα. Το ένα μπλέκεται στο άλλο χωρίς να καταλαβαίνεις τη διαφορά.
Γεννιέμαι κάθε φορά που το όχι μου είναι πιο δυνατό από την πλειοψηφία και ανακαλύπτω τη διαφορετικότητα μου. Γεννιέμαι καθώς συνειδητοποιώ πως οι αλυσίδες που με έχουν δεμένο, δεν είναι τόσο δυνατές όσο νόμιζα.
Γεννιέμαι βλέποντας ανθρώπους να φυτεύουν ξανά δέντρα σε ένα καμένο δάσος. Ίσως γιατί ξέρω πως αν δε καταστρέφεις, δε μπορείς να ανθίσεις πουθενά”.
Ο άντρας βγήκε έξω από τη σκηνή. Ο γέροντας κοιτούσε το γαλανό ουρανό ατάραχος.
‘’Το διάβασα γέροντα.’’
‘’Και τι κατάλαβες;’’
’Ότι θέλω να ξαναγεννηθώ αλλά δε μπορώ.’’
‘’Γιατί;’’
‘’Βλέπω τοίχους παντού. Νιώθω εγκλωβισμένος.’’
‘’Έλα μαζί μου.’’
‘’Φοβάμαι πως δεν υπάρχει χώρος να περπατήσω.’’
‘’Δρόμοι υπάρχουν μόνο για αυτούς που θέλουν να περπατήσουν.’’
‘’Και που θα σε βγάλουν;’’
‘’Όλοι οι δρόμοι σε βγάζουν κάπου, αρκεί να τους περπατήσεις ως το τέλος. Έλα μαζί μου.’’
Άρχισαν να περπατάνε σε μεγάλη ανηφόρα που οδηγούσε στην κορυφή του βουνού. Γύρω τους υπήρχαν δέντρα, χώμα και το άγγιγμα ενός κρύου αέρα που τους ανατρίχιαζε. Κάθε βήμα του άντρα, ήταν πιο σταθερό από το προηγούμενο. Έπειτα από λίγο, έφτασαν σε ένα σταυροδρόμι.
‘’Θα μου πεις τι πρόβλημα είχα;’’
‘’Είναι ευχάριστο που χρησιμοποιείς παρελθόν.’’
‘’Δε κατάλαβα γιατί το έκανα αυτό.’’
‘’Το έκανες γιατί θεραπεύτηκες.’’
‘’Τι είχα;’’
‘’Μπέρδεψες το φοβάμαι με το φοβούνται και το δε μπορούν με το δε μπορώ. Προχώρα.’’
Τότε o άντρας κοίταξε γύρω του. Ο ένας δρόμος οδηγούσε στην πόλη και ο άλλος στη κορυφή του βουνού.
‘’Ποιο δρόμο να ακολουθήσω γέροντα;’’
‘’Τον πιο δύσκολο γιε μου. Αυτός αξίζει.’’
‘’Είναι δύσκολο.’’
‘’Είναι ο προορισμός σου.’’
”Έπειτα ο άντρας κίνησε να φύγει. Προτού κάνει δυο βήματα, ο γέροντας του φώναξε.
‘’Πέταξε όσο πιο ψηλά μπορείς, πριν γίνεις χώμα. Αυτό αξίζει.’’
Ο άντρας σε λίγο χάθηκε…
Του Γιάννη Αγγελή
Μοίρασέ το:
Ετικέτες: ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή εικόνες, θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας, για να τα αφαιρέσουμε. Επίσης, σημειώνεται ότι οι απόψεις του ιστολογίου, μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. Για τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε, καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιοδνήποτε τρόπο, το ιστολόγιο. Ο διαχειριστής του ιστολογίου, δεν ευθύνεται για τα σχόλια και τους δεσμούς που περιλαμβάνει. Τονίζουμε ότι υφίσταται μετριασμός των σχολίων και παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, να έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
- Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις, ειρωνείες, ασυνάρτητος λόγος και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, πολύ περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο, εναντίον των συνομιλητών ή και των συγγραφέων, με υποτιμητικές προσφωνήσεις, ύβρεις, υπονοούμενα, απειλές ή χυδαιολογίες.>
- Μην δημοσιεύετε άσχετα με το θέμα σχόλια.
- Ο κάθε σχολιαστής, οφείλει να διατηρεί ένα μόνον όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
- Με βάση τα παραπάνω, η διαχείριση, διατηρεί το δικαίωμα μη δημοσίευσης σχολίων, χωρίς καμία άλλη προειδοποίηση.
- Επιπλέον σας τονίζουμε, ότι το ιστολόγιο, λειτουργεί σε εθελοντική βάση και ως εκ τούτου, τα σχόλια θα αναρτώνται μόλις αυτό καταστεί δυνατόν.
Η αίσθηση της απόρριψης, δηλαδή η αίσθηση ότι μας υπέβαλαν σε αξιολόγηση, εκτίμησαν την αξία μας και, τελικά, μας καταχώρησαν ως ανεπαρκείς και απόβλητους, είναι μία από τις πιο κοινές, αλλά και πιο επώδυνες ανθρώπινες εμπειρίες.
Όποτε ακούμε κάποιον να ισχυρίζεται ότι πληγώθηκε από μία απόρριψη, πρέπει να ξέρουμε ότι δεν μιλάει μεταφορικά. Ανεξάρτητα από τη μορφή, είτε είναι ανεπιθύμητος χωρισμός, άσχημη συμπεριφορά, διακοπή της επικοινωνίας, καταπάτηση των ορίων ή αδιαφορία για τις ανάγκες μας, η απόρριψη πονάει στην κυριολεξία.
Ούτε λίγο ούτε πολύ, η εμπειρία της απόρριψης ενεργοποιεί στον εγκέφαλο τις ίδιες νευρικές οδούς που ενεργοποιούνται όταν βιώνουμε σωματικό πόνο (Eisenberger, et. al., 2003, 2006). Με άλλα λόγια, “μιμείται” τον σωματικό πόνο, προκειμένου να μας προειδοποιήσει ότι αντιμετωπίζουμε κίνδυνο αποκλεισμού και, συνακόλουθα, ότι απειλείται μέχρι και η ζωή μας.
Έτσι είμαστε φτιαγμένοι οι άνθρωποι – ο αποκλεισμός και η έλλειψη αποδοχής μας τρομοκρατούν και μας πληγώνουν. Κι αν καταφέρνουμε να νιώσουμε απόρριψη επειδή ένας αδιάφορος άγνωστος στο δρόμο δεν μας πέταξε πίσω ένα μπαλάκι (βλέπε πειράματα Williams, 2007), φανταστείτε τι μπορεί να πάθουμε αν μας απορρίψει εκείνος με τον οποίο συνδεόμαστε στενά και μας είναι σημαντικός.
ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ Η ΑΠΟΡΡΙΨΗ;
Η αποσταθεροποίηση που επιφέρει η απόρριψη απειλώντας τις ζωτικές ανάγκες μας να ανήκουμε και να είμαστε αποδεκτοί, είναι δεδομένη. Εκείνο που διαφοροποιείται από άνθρωπο σε άνθρωπο είναι ο χρόνος και ο τρόπος αποκατάστασης της ισορροπίας, ενώ το αν θα βγούμε τσακισμένοι ή απλά γρατζουνισμένοι από ένα τέτοιο πλήγμα, εξαρτάται από το πόσο φωτεινό ή σκοτεινό θα είναι το νόημα που θα δώσουμε στην εμπειρία της απόρριψης.
Σκοτεινό νόημα 1: Για να με απορρίψει θα πει ότι δεν αξίζω τίποτα
Η απόρριψη σε καμία περίπτωση δεν τονώνει την αυτοπεποίθηση, όμως αν ήδη δεν πατάμε καλά στα πόδια μας λόγω χαμηλής αυτοεκτίμησης, επιτίθεται στον πυρήνα της ύπαρξης μας, κάνοντάς μας να πιστέψουμε ότι αυτό που είμαστε είναι ανάξιο να αγαπηθεί.
Αν δεν πήραμε αγάπη και αποδοχή όταν έπρεπε και δεν έχουμε αναπτύξει μέσα μας επαρκή αποθέματα πίστης για την αξία μας, είμαστε καταδικασμένοι να αναζητούμε εξωτερική επιβεβαίωση, παραιτούμενοι από τη δύναμή μας και υποκείμενοι στο έλεος της κρίσης των άλλων. Οποτεδήποτε μια σχέση πάει κατά διαόλου ή ένας άνθρωπος εξαφανιστεί, η εσωτερική ετυμηγορία μας είναι αμείλικτη: “Κανένας δεν θέλει την αγάπη σου, αυτό που έχεις να προσφέρεις δεν έχει καμία αξία και θα έπρεπε να ντρέπεσαι για τον θλιβερό και αποκρουστικό εαυτό σου”.
Η ετοιμότητά μας να μετατρέπουμε κάθε απόρριψη σε θανατική καταδίκη, είναι εκπληκτική. Το τέλος της σχέσης, της γνωριμίας ή του ονείρου γίνεται το δικό μας τέλος: νιώθουμε ασήμαντοι, ακυρωμένοι, χρησιμοποιημένοι, απόβλητοι και χωρίς καμία χρησιμότητα πλέον. Πέφτουμε στα πατώματα κι από πάνω κλωτσάμε τον πεσμένο στα πατώματα εαυτό μας. Το όχι του άλλου γίνεται και δικό μας όχι και στην απόρριψη του άλλου έρχεται να προστεθεί και η δική μας απόρριψη προς τον ίδιο τον εαυτό μας.
Όσο και να παζαρεύουμε και να κωλυσιεργούμε όμως, ο πόνος κάποια στιγμή θα έρθει. Αυτά που πρέπει να αισθανθούμε, θα τα αισθανθούμε. Αυτά που νομίζουμε ότι δεν αντέχουμε, θα τα αντέξουμε. Όσο και να τα αποφεύγουμε και να τα τρέμουμε, αυτά που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε (την αδυναμία, την αβεβαιότητα, την έλλειψη ελπίδας, την εγκατάλειψη, την απώλεια), θα τα αντιμετωπίσουμε.
Σκοτεινό νόημα 3: Μετά την απόρριψη όλα μοιάζουν να είναι εκτός ελέγχου
Εκ των πραγμάτων, αυτός που απορρίπτει είναι εκείνος που αποφασίζει και ενεργεί, ενώ αυτός που απορρίπτεται είναι εκείνος που υφίσταται, που παθητικά δέχεται την απόφαση – απόρριψη του άλλου και αναλόγως αντιδρά ή αποκρίνεται. Με αυτή την έννοια εκείνος που απορρίπτει, θελημένα ή αθέλητα, είναι εκείνος που έχει τον έλεγχο, ενώ εκείνος που απορρίπτεται νιώθει ότι βρίσκεται εκτός ελέγχου – του εαυτού του, του άλλου και της κατάστασης.
Υπό αυτό το πρίσμα, η αναζήτηση απαντήσεων για όλα τα αναπάντητα ερωτήματα γύρω από την απόρριψη και, ακόμα, οι προσπάθειες ακύρωσης της απόρριψης, εκτός του ότι κινητοποιούνται από έντονα συναισθήματα προς τον άλλον, δεν αποκλείεται να είναι, επιπλέον, και απόπειρες ανάκτησης του ελέγχου. Πολλές φορές η εμμονή που αναπτύσσουμε για εκείνον που μας απέρριψε, εκτός από ένδειξη μεγάλης αγάπης, είναι και ένδειξη ότι δεν αντέχουμε την αίσθηση της απώλειας του ελέγχου.
Σκοτεινό νόημα 4: Εγώ πρέπει να φταίω που με απέρριψε
Ένας άλλος τρόπος να θολώσουμε την αλήθεια της απόρριψης και να αποπειραθούμε να ανακτήσουμε τον έλεγχο, είναι να αναλάβουμε όλο το μερίδιο της ευθύνης για τον εαυτό μας, τον άλλο, τη σχέση και την απόρριψη. Μοιάζει βαρύ φορτίο, αλλά μπορεί να είναι μια “λύση” στο μαρτύριο που περνάμε.
Κάνουμε ένα σωρό, ανυπόστατες τις περισσότερες φορές, υποθέσεις: “Αν έδειχνα περισσότερο ή λιγότερο ενδιαφέρον, αν ήμουν περισσότερο ή λιγότερο πιεστικός/ή, αν είχα πιο πολλή ή πιο λίγη υπομονή, αν ήμουν πιο αδύνατος/η ή πιο γυμνασμένος/η, πιο έξυπνος/η ή πιο χαζός/ή, αν είχα πιο πολλά ή πιο λίγα λεφτά, αν είχα καλύτερη ή χειρότερη δουλειά”, αν είχα το ένα ή το άλλο κι αν ήμουν έτσι ή αλλιώς, ο άλλος δεν θα με απέρριπτε.
Ψάχνοντας τρόπους να ακυρώσουμε την απόρριψη, καταστρώνουμε σχέδια ή σκεφτόμαστε τι μπορούμε να αλλάξουμε στον εαυτό μας ώστε να ανταποκριθούμε στα στάνταρτ και τις προσδοκίες του άλλου, ελπίζοντας ότι η προσπάθειά μας θα εκτιμηθεί και εκείνος θα μας δεχτεί ξανά πίσω στη ζωή του.
Καταλήγουμε να εστιάζουμε αποκλειστικά στον άλλον (τι θέλει, τι δεν θέλει, τι τον πείραξε, τι του αρέσει, τι χρειάζεται) και σε επουσιώδη στοιχεία της κατάστασης (ο τρόπος που απάντησα στο τελευταίο μήνυμα τα προκάλεσε όλα), αντί να εστιάσουμε στον εαυτό μας και να κάνουμε κάτι για όλο αυτό που βιώνουμε. Παίζουμε και ξαναπαίζουμε τα γεγονότα στο κεφάλι μας και σκεφτόμαστε τι θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει διαφορετικά για να έχουμε διαφορετικό αποτέλεσμα, μένοντας, στην ουσία, κολλημένοι στο παρελθόν και αποφεύγοντας να αντικρίσουμε το παρόν και το μέλλον μας.
Παίρνοντας όλο το φταίξιμο επάνω μας, πείθουμε τον εαυτό μας ότι εμείς οι ίδιοι προκαλέσαμε την απόρριψή μας και με τον τρόπο αυτό, εκτός του ότι παραβλέπουμε εντελώς τον ρόλο του άλλου και τις ιδιαίτερες συνθήκες της κατάστασης, ξεχνάμε τις δικές μας προσδοκίες και τα δικά μας στάνταρτ και, για ακόμα μία φορά, αρνούμαστε και απορρίπτουμε οι ίδιοι τον εαυτό μας.
Οι έρευνες δείχνουν ότι η απόρριψη από κάποιον που θεωρούμε “κατώτερο” από εμάς είναι περισσότερο επώδυνη από την απόρριψη κάποιου τον οποίο θεωρούμε “ανώτερό” μας (Stanik, et. al., 2010). Θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί τι τον θέλουμε τον άλλον αν τον αντιλαμβανόμαστε ως “κατώτερο” ή για ποιο λόγο τον διαλέξαμε αν θεωρούμε ότι δεν είναι στα κυβικά μας, αλλά η ανθρώπινη σκέψη και συμπεριφορά δεν έχουν πάντα λογικά κίνητρα.
Λογικό ή όχι, αν η ασεβής στάση του “κανένας δεν δικαιούται να με απορρίψει εμένα, πόσο μάλλον ένας κατώτερός μου” τραβηχτεί στα άκρα, μπορεί να μας κάνει να πολιορκούμε πιεστικά ή να παρενοχλούμε τον άνθρωπο που μας απέρριψε και να μας οδηγήσει μέχρι το σημείο να θέλουμε να τον εκδικηθούμε και να τον κάνουμε να πληρώσει για το “κακό” που μας έκανε.
Εκτός αυτού πάντως, δεν αποκλείεται ο θυμός να είναι και ένας διαστρεβλωμένος τρόπος να μην παραιτηθούμε από την ιστορία, να μείνουμε στο παιχνίδι και να μην εγκαταλείψουμε. Θυμώνοντας με τον άλλο και ζητώντας εκδίκηση, νιώθουμε ότι έχουμε έναν τρόπο να σχετιζόμαστε μαζί του, έστω από το παράθυρο. Και, φυσικά, ο θυμός είναι ακόμα μία προσπάθεια να ανακτήσουμε τον πολυπόθητο χαμένο έλεγχο.
ΤΕΛΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ
Το είπαμε και στην αρχή: Η απόρριψη είναι πάντοτε επώδυνη, αλλά δεν μας αγγίζει όλους στον ίδιο βαθμό ούτε τη διαχειριζόμαστε όλοι με τον ίδιο τρόπο. Αυτό που είμαστε, οι εμπειρίες και η ιστορία μας καθορίζουν το πώς θα αντιδράσουμε στην απόρριψη.
Προφανώς, δεν είναι όλες οι απορρίψεις του ίδιου μεγέθους. Κάποιες τις ξεπερνάμε σχετικά ανώδυνα και κάποιες άλλες μας ταλαιπωρούν περισσότερο, πιθανόν επειδή έχουν κάποια ιδιαίτερα για εμάς χαρακτηριστικά κι επειδή καταφέρνουν να πατήσουν τα κουμπιά μας.
Σε κάθε περίπτωση, το νόημα που δίνουμε και τα αίτια που αποδίδουμε στην απόρριψη, ιδίως αν γίνονται υπό το φίλτρο της χαμηλής μας αυτοεκτίμησης, μπορούν να δυσκολέψουν πολύ τα πράγματα για εμάς. Αν το γεγονός της απόρριψης έχει τη δύναμη να μας πονέσει μία φορά, εμείς είμαστε ικανοί να βρούμε λόγους να το κάνουμε να μας πονέσει δέκα φορές παραπάνω.
Αναρωτιέστε πώς προλαμβάνεται, πώς ξεπερνιέται ή πώς αλλάζει όλο αυτό; Πολύ απλά, απαιτείται μια ελαφριά τροποποίηση στο νόημα που δίνουμε στα πράγματα και, επιπλέον, όπως κλασικά λέμε πάντα, λίγη δουλίτσα με τον εαυτό μας… Σε επόμενα άρθρα θα τα δούμε και τα δύο…
https://vivifatourou.gr/2014/11/aporipsi-simainei-axiologithikame-kai-vrethikame-ligoi.html