Ανεξάρτητα από το πώς τελειώνει ο βάναυσος πόλεμος του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας, φαίνεται να προκύπτει ένα αναμφισβήτητο αποτέλεσμα – ο πιθανός χαμός της πολιτικής καριέρας του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Πέρα από τις άμεσες επιπτώσεις της Επιχείρησης Πλημμύρας στο Al-Aqsa υπό την ηγεσία της Χαμάς, τα προβλήματα του Νετανιάχου έχουν βαθιές ρίζες, συνυφασμένες με τις αδυσώπητες προσπάθειές του να αποφύγει κατηγορίες διαφθοράς και πιθανή φυλάκιση. Αυτό τον οδήγησε να σχηματίσει την πιο ακραία, ακροδεξιά κυβέρνηση στην ιστορία του Ισραήλ, θέτοντας έμμεσα το έδαφος για την ιστορική επιχείρηση που ξεκίνησε η παλαιστινιακή αντίσταση στις 7 Οκτωβρίου.
Η πολιτική ζωή του Μπίμπη είναι σε εξέλιξη
Το στρατιωτικό κατεστημένο και το κατεστημένο ασφαλείας του κράτους κατοχής, ενώ πιστεύεται ότι είχε παγιδευτεί από την κλίμακα των γεγονότων στις 7 Οκτωβρίου, είχε αισθανθεί την επικείμενη αστάθεια στην πολιορκημένη Γάζα, στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, ακόμη και στα εδάφη που κατέλαβαν το 1948.
Οι ενέργειες εξτρεμιστών υπουργών όπως ο υπουργός Οικονομικών Bezalel Somotrich και ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Itamar Ben-Gvir, τους οποίους ο Netanyahu θωράκισε για να διατηρήσει την ενότητα της εύθραυστης κυβέρνησης συνασπισμού του, έχουν αναμφισβήτητα συνεισφέρει στην κρίση.
Εν μέσω της σφαγής και της καταστροφής της συνεχιζόμενης ισραηλινής επίθεσης στη Γάζα, η εσωτερική πολιτική κρίση του Τελ Αβίβ εισχωρεί στο μίνι πολεμικό υπουργικό συμβούλιο που έχει συγκεντρωθεί για να διευθύνει τον πόλεμο. Η απόκλιση μεταξύ του Νετανιάχου και των στρατιωτικών αξιωματούχων, σε συνδυασμό με την αρχική του άρνηση να επιδιώξει ανθρωπιστική εκεχειρία και πρωτοβουλίες απελευθέρωσης κρατουμένων, υποδηλώνει μια κρίση που έχει τις ρίζες του στον ίδιο τον πρωθυπουργό.
Η απελπισία του πρωθυπουργού να προσκολληθεί στην πολιτική του ασυλία και να αποφύγει τη φυλάκιση τον κάνει να θέλει να παρατείνει τον πόλεμο στη Γάζα. Πιστεύει ότι θα του δώσει χρόνο να επιτύχει μια λύση εξόδου – πιθανότατα υπό την αμερικάνικη χορηγία – για να αποτρέψει μια μοίρα παρόμοια με την επίθεση του πρώην πρωθυπουργού Ehud Olmert μετά τον Λίβανο το 2006. Αυτό, παρά τους χιλιάδες θανάτους και τραυματισμούς ισραηλινών στρατιωτών η σύγκρουση έχει βαρύνουσα αξία.
Ο Νετανιάχου, γνωρίζοντας πλήρως ότι η εξάλειψη της Χαμάς είναι ένας αδύνατος στόχος , εντούτοις χρησιμοποιεί δημόσια αυτόν τον πολεμικό στόχο ως κάλυψη για άλλα στρατηγικά ευεργετικά αποτελέσματα που κυνηγάει: έλεγχος του φυσικού αερίου της Γάζας , παλαιστινιακά έργα μετατόπισης στο Σινά και την Ιορδανία, πιέζοντας για άμεσες αντιπαραθέσεις ΗΠΑ-Ιράν , και την απόρριψη των ακραίων συμμάχων του.
Η εσωτερική πάλη του Λικούντ
Με βάση την υποστήριξη της Ουάσιγκτον εν μέσω της ενασχόλησης του Προέδρου Τζο Μπάιντεν με τις προεδρικές εκλογές του 2024, της ευρωπαϊκής συμπάθειας συνυφασμένη με τις ανάγκες του Ισραήλ σε φυσικό αέριο και των αραβικών εκφράσεων ανησυχίας χωρίς ουσιαστική δράση , ο Νετανιάχου εμπλέκεται σε ένα στοίχημα υψηλού διακυβεύματος.
Η πιθανή εκ νέου κατάληψη της ακτής της Γάζας, με τον πλούτο της σε φυσικό αέριο και τη στρατηγική της θέση – που όλο και περισσότερο γίνεται αντιληπτό από ορισμένους παρατηρητές ως το τελικό παιχνίδι του Ισραήλ στον πόλεμο – αποτελεί πρόσθετο έπαθλο για τον Νετανιάχου, του οποίου η πολιτική θέση είναι ολοένα και πιο εύθραυστη.
Πέρα από τα άμεσα κέρδη, μια αναβίωση ενός παλιού ισραηλινού έργου – της διώρυγας Μπεν Γκουριόν από τη βόρεια Γάζα έως το Εϊλάτ – θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει την περιφερειακή γεωπολιτική και γεωοικονομική δυναμική παρακάμπτοντας τη Διώρυγα του Σουέζ της Αιγύπτου.
Ωστόσο, η πρωταρχική ανησυχία του Νετανιάχου δεν είναι μόνο το αποτέλεσμα του πολέμου ή η μείωση της διεθνούς υποστήριξης. Είναι η επικείμενη διάσπαση μέσα στο κόμμα του. Το Κόμμα Λικούντ αναγνωρίζει τον Νετανιάχου ως την πηγή πολυετών πολιτικών κρίσεων, που χαρακτηρίζονται από πέντε μη παραγωγικές εκλογές από το 2019 και την εμβάθυνση των πολιτικών διχασμών στο Ισραήλ.
Η κληρονομιά του πρωθυπουργού κρέμεται πλέον επισφαλώς στην ισορροπία καθώς το κράτος κατοχής αντιμετωπίζει τις πολύπλευρες πολιτικές, οικονομικές και ασφαλείς επιπτώσεις του πολέμου στη Γάζα.
Αν μη τι άλλο, η δυσανάλογη στρατιωτική απάντηση του Ισραήλ εναντίον ενός συντριπτικά άμαχου πληθυσμού -περισσότεροι από 20.000 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν σε έξι εβδομάδες- έχει επιδεινώσει τις συνθήκες ασφαλείας του κράτους κατοχής με την εμπλοκή του Άξονα Αντίστασης της περιοχής, κυρίως από τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου, αλλά πιο τολμηρή Οι δυνάμεις της Υεμένης υπό την ηγεσία του Ανσαράλα .
Το αυξανόμενο συναίσθημα εντός του κόμματος Λικούντ είναι ότι η βιωσιμότητά του στην εξουσία εξαρτάται όλο και περισσότερο από την ανατροπή του ηγέτη του. Αυτή η πεποίθηση κέρδισε έλξη με την πρόσφατη πρόταση του αρχηγού της αντιπολίτευσης και επικεφαλής του κόμματος Yesh Atid, Yair Lapid. Ουσιαστικά, ο Λαπίντ προσφέρθηκε να συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση Λικούντ επειδή ο Νετανιάχου δεν την ηγήθηκε.
Αντίθετα, οι ακροδεξιοί σύμμαχοι του Νετανιάχου αναγνωρίζουν ότι η σημερινή κυβέρνηση είναι η μοναδική τους ευκαιρία να διατηρήσουν την εξουσία και να εφαρμόσουν τις εξτρεμιστικές τους ατζέντες. Χρησιμοποιούν αυτή τη μόχλευση για να εξαναγκάσουν τον Νετανιάχου να διατηρήσει οικονομικές συνεισφορές σε θρησκευτικά κόμματα και θεσμούς, να νομιμοποιήσει τους εβραϊκούς οικισμούς στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη και να αποκρύψει εγκλήματα κατά των Παλαιστινίων – παράγοντας που συμβάλλει στην πλημμύρα Al-Aqsa .
Ο Νετανιάχου αναγνωρίζει ότι η ορατή εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμό του θα μπορούσε να περιπλέξει περαιτέρω τα πράγματα. Ωστόσο, ο Μπάιντεν είναι εξίσου επιφυλακτικός όσον αφορά την άμεση εμπλοκή, δεδομένων των σοβαρών απειλών και των ενεργειών κατά των αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στο Ιράκ και τη Συρία, οι οποίες σχετίζονται άμεσα με τις κλιμακώσεις του Ισραήλ τόσο στη Γάζα όσο και στα σύνορά του με το Λίβανο.
Το Al-Aqsa Flood πέτυχε επίσης να αναβάλει το σχέδιο ομαλοποίησης του Λευκού Οίκου μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας και να περιορίσει τα υπάρχοντα – τουλάχιστον μέχρι να χτυπηθεί ένας ευχάριστος παλαιστινιακός οικισμός. Οποιαδήποτε εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο του Ισραήλ θα ενίσχυε σημαντικά τα συμφέροντα των Ρώσων και Κινέζων αντιπάλων του σε ολόκληρη τη Δυτική Ασία και πέρα από αυτήν.
Παιχνίδι αναμονής στην Ουάσιγκτον
Με τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές, οι σημερινοί Δημοκρατικοί μπορεί να δυσκολευτούν να αντέξουν αυτές τις απειλές για τα περιφερειακά συμφέροντα των ΗΠΑ. Καθώς το δημόσιο αίσθημα στρέφεται απότομα ενάντια στις θηριωδίες του Ισραήλ στη Γάζα, αυξάνεται η εσωτερική δυσαρέσκεια με τα συνεχή αιτήματα του Μπάιντεν για στρατιωτική και οικονομική βοήθεια προς την Ουκρανία και το Ισραήλ – όπως δείχνει η τελευταία έκκλησή του για 106 δισεκατομμύρια δολάρια.
Οι προκλήσεις του Μπάιντεν επιδεινώνονται μόνο από τις ήδη τεταμένες σχέσεις του με την κυβέρνηση του Νετανιάχου. Πριν από τις 7 Οκτωβρίου, αυτές οι εντάσεις υπήρχαν επειδή ο Ισραηλινός πρωθυπουργός και οι εξτρεμιστές σύμμαχοί του αρνούνταν ακόμη και να σκεφτούν μια λύση δύο κρατών. Η Ουάσιγκτον βλέπει τον Νετανιάχου ως σημαντικό εμπόδιο σε οποιαδήποτε πολιτική επίλυση στην κατεχόμενη Παλαιστίνη.
Εάν η κυβέρνηση Μπάιντεν μπορέσει να θέσει τα θεμέλια για μια λύση δύο κρατών -όσο απίθανη και απίθανη κι αν είναι- θα μπορούσε να το εκμεταλλευτεί πολιτικά και να καταδικάσει μια «νίκη». Ο Νετανιάχου, από την πλευρά του, στοχεύει να παρατείνει την επιθετικότητα στη Γάζα έως ότου η Ουάσιγκτον υποκύψει στην ατζέντα του ή μέχρι να υπάρξει μια αλλαγή στον Λευκό Οίκο.
Παρά το γεγονός ότι ορισμένοι περιφερειακοί και δυτικοί παράγοντες βασίζονται στην έκβαση του πολέμου ανοίγοντας ένα μονοπάτι για επανέναρξη των συνομιλιών για μια μόνιμη ειρηνευτική διευθέτηση, ο ισραηλινός στρατός δεν έχει ακόμη επιτύχει καμία ουσιαστική νίκη κατά της Χαμάς. Παρά τον αυξανόμενο εξτρεμισμό μετά τον κατακλυσμό του Αλ Άκσα, οι φωνές στο Ισραήλ εξακολουθούν να εκφράζουν την προσήλωση στην εξίσωση γης για ειρήνη, που διατυπώθηκε κυρίως από τον ηγέτη της αντιπολίτευσης Yair Lapid.
Επιτυγχάνοντας μια ισορροπία μεταξύ αδιεξόδου και ευκαιριών, οι συνεχείς προσπάθειες στοχεύουν να καθοδηγήσουν όλα τα μέρη προς μια διευθέτηση. Ωστόσο, ο χρόνος γίνεται κρίσιμος παράγοντας για τον Λευκό Οίκο.
Οι μυριάδες προκλήσεις του κράτους κατοχής, από την αντιμετώπιση των απειλών από τον άξονα αντίστασης της Δυτικής Ασίας και την αντιμετώπιση της κινεζικής και ρωσικής επιρροής, μέχρι την υπέρβαση των πολιτικών ευθυνών της κυβέρνησης Νετανιάχου, βαραίνουν πολύ. Είναι σημαντικό ότι οι πιθανές συνέπειες μιας αποτυχίας του Νετανιάχου είναι μεγάλες και κανένα γεωπολιτικό έργο δεν θα μπορέσει να κρύψει τις συνέπειές της.
